امکان سنجی بازگشت قضات به حقوق عام استخدامی پس از 110 سال: تحلیل مبحث ورود به خدمت (1400-1290)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیت علمی گروه حقوق عمومی و بین الملل/ دانشکده حقوق و علوم سیاسی/دانشگاه علامه طباطبایی/ایران/ ایران

2 کارشناسی ارشد، حقوق عمومی،دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

قضات از زمان قانون اصول تشکیلات عدلیه مصوب 1290 تاکنون، به هر دلیل ازجمله جایگاه استقلال قضایی، ضوابط استخدامی خاص داشته و از شمول قوانین و مقررات عام استخدامی خارج بوده اند. وفق قانون استخدام کشوری مصوب 1345 ، قضات از شمول این قانون، خارج بوده و تنها درصورت نبود قواعد ویژه، مشمول آن هستند. امری که در ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری هم، تثبیت شد. اما این قاعده گذاری خاص در 110 سال گذشته تا چه حد با قوانین عام استخدامی تفاوت داشته و این تمایز، چقدر بوده که خاص انگاری بیش از یک قرن را توجیه کند؟ پژوهش با هدف واکاوی قوانین و مقررات خاص استخدامی قضات در مبحث ورود به خدمت و تطبیق آن با قوانین استخدامی عام، انجام و موضوعات شیوه ورود به خدمت، انواع استخدام و شرایط عمومی آن، تحلیل و تطبیق داده شد. نتیجه آنکه قضات در عدم پیش بینی استخدام پیمانی، امکان معافیت از خدمت سربازی، حداکثر زمان خدمت آزمایشی، لزوم تابعیت ذاتی و طهارت مولد، حداقل مدرک تحصیلی، ممنوعیت عضویت در احزاب و فعالیت سیاسی و ضرورت مسلمانی، با کارمندان تفاوت دارند. اما نظر به یکسانی سایر ضوابط و تفاوت غیر چشمگیر تمایزات موجود، در مجموع، تفاوت چندانی میان ورود به خدمت قضات و کارمندان نیست و پیشنهاد می شود با حذف تفاوت های بی مبنا مانند امکان معافیت از سربازی قضات و در اصاح تورم قوانین، با اضافه کردن فصلی به قانون مدیریت و اختصاص چند ماده، به خاص انگاری قضات در آستانه قرن جدید، پایان داده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Feasibility Study of Judges Returning to Public Employment Rights after 110 Years: An Analysis of the Entry into Service (1911-2021)

نویسندگان [English]

  • vahid agah 1
  • Mahdi Hasanvand 2
1 Faculty member of the Department of Public and International Law / Faculty of Law and Political Science / Allameh Tabatabai University / Iran / Iran
2 M.Sc., Public Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Since the Judiciary Principles Act of 1911, judges have had special employment rules for any reason, including the status of judicial independence, and have been excluded from general employment laws and regulations. According to the National Employment Law approved in 1966, judges are excluded from the scope of this law and are subject to it only in the absence of special rules. This was also stipulated in Article 117 of the Civil Service Management Law. But to what extent has this particular regulation differed from the general employment law in the last 110 years, and to what extent has this distinction justified justification for more than a century? The aim of the study was to analyze the specific employment rules and regulations of judges in the field of entry into service and its compliance with general employment laws, and the topics of entry into service, types of employment and its general conditions were analyzed and applied. The result is that judges differ from staff in not anticipating contract employment, the possibility of exemption from military service, the maximum length of probation, the need for inherent citizenship and productive purity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Judges
  • Employment law
  • Civil Service Management Act
  • Employment of Judges
  • Civil Employment Act
ابوالحمد، عبدالحمید، حقوق اداری ایران، چاپ هفتم، تهران، توس، 1383.
امامی، محمد و استوار سنگری، کوروش، حقوق اداری، چاپ دوم، جلد اول، تهران، میزان، 1387.
پتفت، آرین و مرکز مالمیری، احمد، مفهوم و قلمرو اصول کلی حقوق اداری: امکان و چگونگی استناد به آن در رسیدگی های قضایی، چاپ دوم، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1397.
رضایی زاده، محمدجواد، حقوق اداری1، چاپ اول، تهران، میزان، 1385.
سنجابی، کریم، حقوق اداری ایران، تهران، زهره، 1342.
عباسی، بیژن، حقوق اداری، چاپ اول، تهران، دانشگاه تهران، 1389.
طباطبایی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، چاپ پانزدهم، تهران، سمت، 1387.
موسی زاده، ابراهیم، حقوق اداری، چاپ اول، تهران، دادگستر، 1391.
موسی زاده، رضا، حقوق اداری(1-2: کلیات و ایران)، چاپ یازدهم، تهران، میزان، 1388.
رضایی زاده، محمد جواد و پرکاله، منصور، بررسی حقوقی ضوابط و معیارهای استخدام عمومی در ایران و کانادا، فصلنامه حقوق، دوره 41، شماره 2، تابستان 1390، صص 93-75.
قهوه چیان، حمید، نظام حقوقی ورود به خدمت دولت در ایران، فصلنامه حقوق اداری، سال اول، شماره 4، تابستان 1393، صص 162-135.
آیین نامه استخدام پیمانی مصوب 1/6/1368 هیات وزیران.
آیین­‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه­های اجرایی مصوب 17/11/1400 هیات وزیران.
آیین‌نامه نحوه جذب، گزینش و کارآموزی داوطلبان تصدی امر قضاء و استخدام قضات مصوب 26/2/1392.
تصویب نامه قانونی راجع به استخدام قضات و شرایط کارآموزی مصوب 5/5/1342.
دستورالعمل برگزاری آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی(تنقیح شده و ابلاغی ۱۴۰۰)، موضوع بخشنامه شماره ۲۴۵۱۰ مورخ ۱۰‏/5/۱۴۰۰ سازمان اداری و استخدامی کشور.
قانون اجازه عضویت دارندگان پایه قضایی در حزب رستاخیز ملت ایران مصوب 31/2/1354.
قانون اختیارات و وظایف رئیس قوه قضائیه مصوب 9/12/1371.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون استخدام حکام محاکم عدلیه و صاحب‌منصبان پارکه مصوب 25/1/1302.
قانون استخدام قضات و صاحب منصبان پارکه و مباشرین ثبت اسناد مصوب 28/12/1306.
قانون استخدام کشوری مصوب 22/9/1301.
قانون استخدام کشوری مصوب 31/3/1345.
قانون اصلاح تبصره 5 قانون الحاق پنج تبصره به قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب 1363 مصوب 29/1/1374.
قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه و حکام صلحیه مصوب 26/4/1290.
قانون الحاق پنج تبصره به قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب 18/11/1363.
قانون تشخیص لزوم کارآموزی برای متقاضیان امر قضا مصوب 9/4/1366.
قانون ثبت احوال مصوب 16/4/1355.
قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/1391.
قانون راجع به استخدام قضات و شرایط کار آموزی مصوب 19/2/1343.
قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب 4/12/1361.
قانون عدم ممنوعیت استخدام دارندگان معافیت پزشکی مصوب 23/2/1377.
قانون گذرانیدن مدت خدمت وظیفه فارغ‌التحصیلان دانشکده علوم قضایی در محاکم قضایی کشور مصوب 9/11/1373.
قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392.
قانون مدنی.
قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8/7/1386.
قانون موقت امتحان حکام و صاحبان مناصب و اجزاء و مستخدمین عدلیه مصوب 21/4/
قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه های سیاسی مصوب 4/11/1394.
لایحه اصلاح قسمتی از قانون اصول تشکیلات دادگستری و استخدام قضات مصوب 14/12/1333.