شرایط و قلمرو مسئولیت کیفری اشخاص حقوق عمومی در نظام‌های حقوقی ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم شناسی واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند ، ایران

2 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی ، بیرجند، ایران

چکیده

با رشد اشخاص حقوقی، بحث امکان ارتکاب جرم از سوی آنها و مسئولیت آنها در قبال انجام جرم در میان حقوق‌دانان دنیا شکل گرفت. بدیهی است با توجه به ماهیت متفاوت اشخاص حقوقی نسبت به اشخاص حقیقی، مجازات‌های قابل اعمال بر این اشخاص هم باید در مواردی متفاوت از اشخاص حقیقی باشد. ماده‌ی ۲۰ قانون مجازات اسلامی حقوق ایران، به تعیین مجازات‌های قابل اعمال بر اشخاص حقوقی اختصاص یافته است. نوظهوربودن مسئولیّت کیفری اشخاص حقوقی در نظام کیفری ایران - به عنوان یک اصل- و مسبوق به سابقه بودن این موضوع در نظام کیفری فرانسه، فرصت مغتنمی را برای مطالعة تطبیقی این دو نظام فراروی این تحقیق که به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است، نهاد. نظامهای کیفری فرانسه و ایران با درک این واقعیت، ضمانت اجراهای بایستهایی چون جریمه، ممنوعیت از فعالیّت شغلی و حرفهایی، ممنوعیت از افزایش سرمایه، ممنوعیت از صدور سندهای تجاری و انتشار حکم محکومیت برای این منظور در نظر گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Conditions and scope of criminal liability of public law entities in the legal systems of Iran and France

نویسندگان [English]

  • Hamid Taghizade 1
  • Ali Chekandi Nejad 2
  • Seyed hasan Hashemi 2
1 PhD Student, Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Birjand Branch, Birjand, Iran
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Birjand Branch, Birjand, Iran
چکیده [English]

With the growth of legal entities, the debate over the possibility of committing a crime by them and their responsibility for committing a crime arose among jurists around the world. Obviously, due to the different nature of legal entities from natural persons, the penalties applicable to these persons should also be in different cases from natural persons. Article 20 of the Islamic Penal Code of Iran is dedicated to determining the penalties applicable to legal entities. The emergence of criminal responsibility of legal entities in the Iranian penal system - as a principle - and the precedent of this issue in the French penal system, provided a great opportunity for a comparative study of these two systems before this descriptive-analytical study. . Realizing this fact, the French and Iranian criminal regimes have provided guarantees for the implementation of mandatory measures such as fines, prohibition of professional and professional activities, prohibition of capital increase, prohibition of issuing commercial documents and issuance of convictions for this purpose.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal liability
  • public law entities
  • Iran
  • France
  • government liability
ابطحی، شراره (1392)، مسئولیت مدنی و کیفری اشخاص حقوقی و دولت در قوانین ایران، مجله گزارش، شماره 251.
جهان‌بزرگی، احمد (1378)، اص‍ول‌ س‍ی‍اس‍ت‌ و ح‍ک‍وم‍ت، چاپ اول، ت‍ه‍ران‌: پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و ان‍دی‍ش‍ه‌ اس‍لام‍ی.
دانا، امیررضا و همکاران، مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی حقوق عمومی نسبت به جرایم زیست محیطی، جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 11، شماره 2، 1400.
رستمی، ولی، سپهری، کیومرث، اجرای احکام مدنی علیه اشخاص حقوقی حقوق عمومی، موانع و راهکارها، فصلنامه حقوق، دوره 40، شماره 2، 1389.
رضایی‌زاده، محمدجواد، داوری، محسن، تفکیک صلاحیت‌های اشخاص حقوق عمومی در نظام حقوقی ایران، فصلنامه حقوق اداری، سال دوم، شماره 8، 1394
زمانی، قاسم (1395)، واگرایی و همگرایی «مسئولیت کیفری فردی» و «مسئولیت بین‌المللی دولت»: تأملی در اوراق پرونده جنگ شیمیایی عراق علیه ایران، پژوهش حقوق عمومی، شماره‌ی 51.
سلیمی، صادق (1382)، جنایت سازمان‌یافته فراملی در کنوانسیون پالرمو و آثار آن، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 29،.
شاو، مالکوم ناتان (1394)، مسئولیت بین‌المللی دولت و مسئولیت کیفری فردی، ترجمه‌ی اسماء سالاری، چاپ اول، تهران: خرسندی.
شریفی، محسن و همکاران، دگرگونی‌های مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در ایران، مجله حقوقی دادگستری، شماره 82، 1392.
صفار، محمدجواد، شخصیت حقوقی، چاپ اول، نشر دانا، 1373.
صفایی آتشگاه، حامد و سلامی، مهرداد (1393)، مسئولیت سران و نظامیان دولت‌های متجاوز در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی، مطالعات بین‌المللی پلیس، شماره 3.
طباطبایی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، چاپ شانزدهم، تهران، سمت، 1390.
فرج‌الهی، رضا (1389ب)، جرم‌شناسی و مسئولیت کیفری، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
محمدی، حمید (1398)، مسئولیت دولت یا حکومت: تبیین مبانی آن در آموزه های فقه و حقوق کیفری ایران، پژوهش حقوق عمومی، شماره 62.
محمدی، قاسم، خانی‌زاده، علیرضا، مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی دولتی در عرصه داخلی، پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، شماره 2، 1392.
مرادی، محمد و همکاران، مطالعه تطبیقی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در ایران و شورای اروپا، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 5، شماره 7، 1400.
نبی پور، محمد (1389)، شرایط مسؤولیت کیفری در لایحه قانون مجازات اسلامی، مجله حقوق تعالی، سال دوم، شماره ۷.
انگلیسی:
Stéfani (Gatson), Levasseur (Georges) Bouloc (Bernard), précis do Droit pénal général, 20° ed. Dalloz 2008.
 
دوره 5، شماره 17
سال پنجم، شماره هفدهم، زمستان 1402
دی 1402
صفحه 189-217
  • تاریخ دریافت: 18 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 15 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 01 اردیبهشت 1401