آسیب شناسی نظام تصمیم گیری شوراهای اسلامی در پرتو اصل شفافیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق عمومی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی سمنان، ایران.

2 استاد گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران ایران.

3 استاد گروه حقوق عمومی، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ایران

10.22034/mral.2022.551522.1295

چکیده

اصل شفافیت به عنوان یکی از اصول و عناصر بنیادین حکمرانی خوب به شمار می رود. بر اساس این اصل، دولت ها ملزم هستند محرمانگی را رها کرده و فرایندهای تصمیم گیری را در دسترس شهروندان قرار دهند. در این ارتباط، به خصوص نهادهایی مثل مجالس قانونگذاری و نیز شوراهای محلی از اولویت خاصی برای رعایت اصل شفافیت برخوردار هستند. شوراهای اسلامی در ایران به عنوان یکی از عناصر مهم نظام حکمرانی به شمار می روند و از طریق این نهادها، مردم محل میتوانند در برخی از امور محلی تأثیرگذار باشند. مسأله این است که شوراهای اسلامی به عنوان مصداقی از نظام حکمرانی، تا چه اندازه در تصمیم گیری های خود، شفاف عمل می کنند؟ بررسی قوانین و مقررات مربوط به شوراهای اسلامی نشان می دهد که در برخی موارد اصل شفافیت رعایت نشده است مانند عدم انتشار پیشینی برنامه مقررات گذاری و یا عدم الزام به انتشار منظم مشروح مذاکرات شوراها. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pathology of the decision-making system of the Islamic Council in the light of the principle of transparency

نویسندگان [English]

  • fatemeh shamiri 1
  • vali rostami 2
  • bijan abasi 3
1 PhD student, Department of Public Law, Semnan Branch, Semnan Islamic Azad University, Iran.
2 Professor of the Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Professor of Public Law, Faculty Member of Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

The principle of transparency is considered as one of the basic principles and elements of good governance. According to this principle, governments are required to abandon confidentiality and make decision-making processes available to all citizens. In this regard, especially institutions such as legislatures and local councils have a special priority to adhere to the principle of transparency. Islamic councils in Iran are considered as one of the important elements of the governing system and through these institutions, local people can be influential in some local affairs. The question is, to what extent do Islamic councils, as an example of a system of governance, act transparently in their decision- making process? Examination of the laws and regulations related to Islamic councils shows that in some cases the principle of transparency has not been observed, such as the lack of prior publication of the regulatory program or the lack of obligation to publish regular detailed discussions of councils. The present research has been done by descriptive and analytical methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transparency
  • Good Governance
  • Islamic Councils
  • Decision Making System
آقایی طوق، مسلم و حسن لطفی، حقوق اداری یک، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1398.
پتفت، آرین و احمد مرکز مالمیر، مفهوم و قلمرو اصول کلی حقوق اداری، امکان و چگونگی استناد به آن در رسیدگی قضایی، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، چ دوم، 1397.
طباطبایی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران، انتشارات سمت، 1381.
قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، انتشارات میزان، چ یازدهم، 1383.
هداوند، مهدی و همکاران، آیین های تصمیم گیری در حقوق اداری، تهران، انتشارات خرسندی، 1389.
آقایی طوق، مسلم، فرایندهای مشورت عمومی و نظرخواهی در مورد مقررات؛ بررسی تطبیقی و وضعیت ایران، فصلنامه حقوق اداری، سال 5، 1397، شماره 14، صص 18-12.
ابوالحسنی، سیدرحیم و غلامرضا ابراهیم آبادی، شوراهای اسلامی شهر و روستا و تمرکززدایی در جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهاردهم، 1397، شماره 1، صص 34-7.
باباجانی، جعفر، نقش و جایگاه مبنای حسابداری و رویکرد اندازه­گیری در حسابداری و گزارشگری مالی بخش عمومی، دانش حسابرسی، سال دهم، 1389، ش 2، صص 38-4،
رحیمی جهان آبادی، جلیل و رسول حیدری فرزنه ئی، نقش شوراهای اسلامی در توسعه سیاسی شهرستان ها در سالهای 1378 تا 1392؛ مطالعه موردی شهرستان تایباد، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال 8، 1394،شماره 30، صص 88-67.
رهبر، عباسعلی و سارا قنبرپور، نسبت شفافیت سیاسی و اعتماد سیاسی، فصلنامه علوم خبری، سال نهم، 1399،شماره 35، صص 78-47.
شریف زاده، فتاح و علی ادبی فیروزجایی، اثر نظارت و بازرسی در استقرار و تقویت فرهنگ پاسخگویی، فصلنامه علمی– ترویجی مطالعات مدیریت، سال 19، 1387،ش 58، صص 142-127.
صوفی مجیدپور، مسعود، نظریه حکمرانی خوب به منزله سیاست توسعه، کتاب ماه علوم اجتماعی، 1383، شماره 87، صص 14-11.
طاهری، محسن و محمدجواد ارسطا، بررسی تطبیقی مبانی اصل شفافیت از دیدگاه اسلام و نظریه حکمرانی خوب، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 3، 1395، ش 3، صص 24-1.
محمدی، مینا و دیگران، کاستی های نظام حقوقی مناقصات و قراردادهای دولتی از منظر اصل شفافیت، فصلنامه حقوق اداری، سال ششم، 1398، ش 18، صص 218-195.
مقیمی، جواد، صفاوردی، سوسن، نادرپور، بابک و جهانبخش محبی نیا، جایگاه اصل پاسخگویی در تحقق حقوق شهروندی در نظام سیاسی، مجله حقوق پزشکی، 1400، صص 195-183.
مهاجری، اصغر، بررسی جامعه­شناسی موانع ساختاری و کنشی شوراهای اسلامی در ایران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ش 30، 1378.
Hale, Thomas, “Transparency, Accountability, and Global Governance”, Global Governance, Vol. 14, No. 1, 2008, p.73-94.
Kim, Soonhe and Jooho Lee, “Citizen Participation, Process, and Transparency inLocal Government: An Exploratory Study, The Policy Studies Journal, Vol. 47, No. 4, 2017, pp.1020-1041.
19.   Yao Krah, Redeemer Dornudo and Gerard Mertens, “Transparency in Local Governments: Patterns and Practices of Twenty-first Century”, State and Local Government Review, Vol. 25, Issue 3, 2020, pp. 200-213.
دوره 5، شماره 17
سال پنجم، شماره هفدهم، زمستان 1402
دی 1402
صفحه 13-36
  • تاریخ دریافت: 18 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 13 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 08 مرداد 1401