شفافیت به مثابه عنصری بایسته در اداره خوب مجلس شورای اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، حقوق عمومی، دانشگاه آزاد تهران واحد علوم و تحقیقات، رییس امور حقوقی ومجلس سازمان اداری و استخدامی کشور

2 استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

شفافیت به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر تئوری حکمرانی خوب محسوب می شود. لازمه‌ی اداره‌ی خوب،بر اساس اصول مدرن حقوق اداری دسترسی سریع و آسان شهروندان به اطلاعات موجود در نزد موسسات عمومی می‌باشد. مردم و نهادهای اجتماعی باید از روند اداره‌ی امور کشور و قوانین و اطلاعات موجود در هر حوزه آگاهی کامل داشته باشند. نبود شفافیت از عوامل اصلی عدم کنترل فساد و افزایش فساد اداری و مالی در کشور هاست. که هر ساله توسط سازمان شفافیت بین‌الملل بموجب شاخص های مربوط ارزیابی و گزارش آن را منتشر می شود، پس ضروری است با ایجاد فضای آزاد رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی، زمینه‌های عملکرد شفاف ارکان حاکمیت منجمله نهاد مهم پارلمان و قوه قانونگذاری را فراهم آورد نتایج تحقیق حاضر نشان از آن دارد که در نظام حقوقی ایران در رابطه با شفافیت در فرایند قانون‌گذاری صرفا به برخی موارد نظیر علنی بودن قانونگذاری، انتشار قوانین و اطلاع ذینفعان (آگاهی همگان)، و دسترسی همگانی به قوانین به عنوان یک حق پرداخته شده است، حال آنکه علاوه بر موارد مذکور، تحقق شفافیت در نظام تقنینی کشور مستلزم، "تدوین و اجرای قواعد رفتاری و پیاده‏سازی شفافیت مشروط آراء" و همچنین "تحقق شفافیت در راستای تنقیح قوانین" است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Transparency as an essential element in the good governance of the Islamic Consultative Assembly

نویسندگان [English]

  • heidarali noroozpour 1
  • Kheyrollah Parvin 2
1 PhD Student, Public Law, Islamic Azad University & Head of Legal and Parliamentary Affairs of Administrative and Recruitment Organization
2 Professor, Department of Public Law, Faculty of Law, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Transparency is considered as one of the most important elements of good governance theory. Good governance, according to modern principles of administrative law, requires quick and easy access of citizens to information available to public institutions. People and social institutions should be fully aware of the process of governing the country's affairs and the laws and information available in each area. Lack of transparency is one of the main factors in not controlling corruption and increasing administrative and financial corruption in countries. Which is published annually by Transparency International according to the relevant indicators and its report, so it is necessary to create a free media and information space, provide the basis for transparent operation of the governing bodies, including the important institution of parliament and the legislature. It has to do with the fact that in the Iranian legal system, in relation to transparency in the legislative process, only some issues such as publicity of legislation, publication of laws and information of stakeholders (public awareness), and public access to laws as a right have been addressed, while in addition In addition to the above, the realization of transparency in the legislative system of the country requires "the formulation and implementation of rules of conduct and the implementation of conditional transparency of votes" as well as "the realization of transparency in order to repeal the laws."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transparency
  • Law
  • Legislator
  • Good Administration
  • Parliament
الموتیان، ابوالفضل، مقدمه‌ای بر اصول و قواعد تنقیح قوانین، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1382،
انتشاری، سجاد و حمیدرضا صفوی، ارزیابی کیفی اصول حکمرانی آب در ایران با تاکید بر اصل شفافیت، اولین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی، 1396.
انصاری، باقر، آزادی اطلاعات، تهران: نشر دادگستر، 1387.
توسلی‌زاده، توران، پیشگیری از جرائم اقتصادی، چاپ اول، تهران: جنگل، 1392.
حبیب‌زاده، محمدجعفر، (1390)، ظرفیت‌ها و چالش‌های سیاست جنایی ایران در ایجاد امنیت قضایی، در مجموعه ‌مقالات امنیت قضایی، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1390.
راسخ، محمد، (1384) بنیاد نظری اصلاح نظام قانونگذاری، تهران: دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1384
راسخ، مـحمد، (1388) نـظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تـهران: دراک، 1388.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364.
عاقلی‌نژاد، محمدامین، پیشگیری از جرائم بانکی از طریق حاکمیت شرکتی در بانک‌ها، چاپ اول، تهران: جاودانه، 1394.
فساد مالی و اقتصادی، ریشه‌ها، پیامدها، پیشگیری و مقابله، جلد سوم، چاپ اول، تهران: مؤسسه تحقیقاتی تدابیر اقتصاد، 1381.
گزارش با عنوان نکاتی پیرامون نظام پرداخت حقوق و مزایای مدیران در بخش عمومی، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، معاونت پژوهش‌های اقتصادی دفاتر مطالعات بخش عمومی مطالعات حقوقی، 1395.
معصومی‌نیا، غلامرضا و حسن دادگر، فساد مالی، تهران: کانون اندیشه جوان، 1383.
میدری، احمد و جعفر خیرخواهان، حکمرانی خوب بنیان توسعه، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1383.
نصیری، مرتضی، بودجه‌ریزی در ایران، مسائل و مشکلات، تهران: دفتر مطالعات برنامه و بودجه، مرکز پژوهش‌های مجلس، 1381.
همایش یکصدمین سال قانونگذاری، مجموعه مقالات، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1386.
انصاری، باقر، تنقیح قوانین و مقررات، تدبیری برای مبارزه با ابهام حقوقی، مجله اطلاع رسانی حقوقی، سال ششم، شمارۀ 11، 1386، صص 31‑67.
باقری، محمود و مرجان فاضلی، حمایت از مصرف کننده در قراردادهای بیمه بر اساس عدالت معاوضی، مجله مجلس و راهبرد، سال بیستم، شمارۀ 74، 1392، صص 99‑134.
ثورنتون، جی. سی.، فرآیند تهیۀ پیش‌نویس قانون، ترجمۀ سـعید عـطار، مـرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شمارۀ مسلسل ۱۰۰۱۵‌، آذر 1388، صص.
حسنی، علی، عبدالحمید شمس، راهکارهای مبارزه با فساد اداری بر اساس ارزش‌های اسلامی، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال دوم، شمارۀ اول، پاییز و زمستان 1391، صص 81‑104.
خضری، محمد، تحلیل نهادی فساد اداری، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم، شمارۀ سوم، پاییز 1384، صص 513‑530.
زارعی، محمدحسین، حکمرانی خوب، حاکمیت و حکومت در ایران، مجله تحقیقات حقوقی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، دورۀ 7، شمارۀ 40‌، 1383، ص 155‑202.
زندیه، حسن، حسن سالارسروی، شفافیت اسنادی و حق دسترسی آزاد به اطلاعات، فصلنامه گنجیه اسناد، سال بیست‌وسوم، دفتر اول، 1392، صص 117‑134.
ساریخانی، عادل و روح‌الله اکرمی‌سراب، کارکردهای پیشگیرانه شفافیت در سیاست جنایی، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 77، شمارۀ 82، 1392، صص 91‑116.
سلطانی، سید ناصر «علل نافرجامی تدوین قوانین در ایران»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شمارۀ مسلسل 9957، 1388.
طاهری، محسن و جواد ارسطا، بررسی تطبیقی مبانی اصل شفافیت از دیدگاه اسلام و نظریه حکمرانی خوب، مجله پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شمارۀ 9، 1395، صص 3‑24.
عبدالحسین‌زاده، محمد و مهدی ثنائی، تبیین مفهوم و کاربرد شفافیت در عرصه حکمرانی و اداره امور دولتی، نخستین کنفرانس ملی مدیریت دولتی ایران: خط‌مشی‌گذاری عمومی، 1394.
کمالی، یحیی، تأثیر شفافیت اقتصادی در پیشگیری و مبارزه با فساد اقتصادی، مرکز مطالعات و پژوهش‌های سلامت اداری و مبارزه با فساد سازمان بازرسی کل کشور، سال ششم، شمارۀ 49، 1392، صص 1‑32.
مرکزمالمیری، احمد و مهدی مهدی‌زاده، قانونگذاری پراکنده در نظام تقنینی ایران، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هفدهم، شمارۀ 47، 1394، صص 157‑184.
مؤذن‌زادگان، حسنعلی و حامد رهدارپور، اصل شفافیت قانون و جایگاه آن در رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر و حقوق کیفری ایران، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شمارۀ 81، 1397، صص 193‑220.
مهری، مریم و اسماعیل هادی‌تبار، پیشگیری از افزایش جرائم اقتصادی از طریق شفاف سازی هزینه‌های تبلیغات انتخاباتی، مجله کارآگاه، سال هشتم، شمارۀ 32، 1390، صص 37‑51.
والدرون، جرمی، اصول قانونگذاری، ترجمۀ حسن وکیلیان، حقوق اساسی، سال ششم، شمارۀ 12، زمستان 1388، صص.
وکیلیان، حسن مبانی نظری و شیوه‌های اعمال نظارت بر رفتار نمایندگان پارلمان، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال هجدهم، شمارۀ 68، 1390، صص 63‑107.
Bertok, Janos. Public sector transparency and accountability: making it happen. OECD, 2002.
Hawkes, Corina. marketing food to children: the global regulatory environment. Switzerland: world health organization, 2012.
Mergel, Ines. Social media in the public sector: A guide to participation, collaboration and transparency in the networked world. New York: John Wiley & Sons, 2012.
Shaman, David. the meaning of transparency-A perspective, published on March 16, 2012.
Senyonjo, Manisuli. ecinimic, social and cultural rights in international law. UK: hart publishing. 2009.
Tiwari, A. N. transparency and accountability in administration. Orissa: review, 2004.
Wolf, S.; M. Worth; S. Dreyfus & A. J. Brown. Whistleblower protection laws in G20, countries priorities for action. Australia: transparency international Australia. 2014.
Dyrberg, Peter. “current issues in the debate on public Access to documents”, European law review, Vol. 24, N. 2, 1999: 157 170.
Norton, Philip and Cristina Leston-Bandeira, “The Impact of Democratic Practice on the Parliaments of Southern Europe”, the Journal of Legislative Studies, Vol. 9, No. 2, summer 2003: 177‑185.
Tanzi, V. “Corruption, Public investment and growth”, international monetary fund working paper,N. 97, 1997: 139‑162.