مفهوم و مصادیق سوءاستفاده از مقام و موقعیت اداری در رویه شعب دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مطالعه آرای قضایی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق عمومی،دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکذه حقوق، دانشگاه قم. قم.ایران

چکیده

نظارت قضایی یکی از موثرترین شیوههای جلوگیری از تضییع حقوق و آزادیهای افراد در مقابل حاکمیت میباشد، چرا که افراد از موضع برابری در برابر حاکمیت و در معنای اخص آن یعنی اداره برخوردار نمیباشند، و همواره بیم سوءاستفاده اداره به جهت دارا بودن موقعیت برتر میرود. سوءاستفاده از مقام و موقعیت از جهات نظارت قضایی میباشد. در متون حقوقی سوءاستفاده از مقام و موقعیت، به معنای بکارگیری اختیارات اداری توسط متصدی اداری که واجد آن اختیارات میباشد، در جهتی خارج از اهداف اداری تعریف شده است. اما سوالی که در ذهن متبادر میگردد این است که چه مفهوم و مصادیقی از سوءاستفاده از مقام و موقعیت اداری در رویه شعب دیوان عدالت اداری ارائه گردیده است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش به رویه شعب دیوان عدالت اداری مراجعه شده است. با وجود اینکه در قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، سوءاستفاده از مقام و موقعیت به عنوان یکی از جهات نظارت قضایی احصاء گردیده است، لکن در دادرسی دعاوی دیوان عدالت اداری مهجور مانده است و به ندرت میتوان مواردی را یافت که با استناد مستقیم به سوءاستفاده از مقام و موقعیت اداری صدور حکم صورت گرفته باشد. احراز سوءاستفاده از مقام و موقعیت اداری برای مقام قضایی دشوار میباشد، چرا که مقام اداری در ظاهر قوانین و مقررات را نقض ننموده است و عمل وی در چارچوب صلاحیت اعطا شده به وی میباشد. اما در رویه دیوان آرایی موجود میباشد که، قضات دیوان عدالت اداری با توجه به مصادیق سوءاستفاده از مقام موقعیت صدور حکم نمودهاند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

concept and examples of Abuse of Administrative Position in the Porcedure of the Court of Administrative Justice

نویسندگان [English]

  • Hadis Kalvandi 1
  • Hamed Nikoonahad 2
1 M.A. in Public Law, Qom University, Qom,Iran
2 Associate Prof., Department of Public and International Law, Faculty of Law, Qom University. Qom.Iran
چکیده [English]

Judicial oversight is one of the most effective ways to prevent the violation of the rights and freedoms of individuals against the government, because individuals do not have an equal power before the government and in its specific meaning, the administration, and always fear the abuse of the administration to have The position goes superior. Abuse of position is aspects of judicial oversight in the Court of Administrative Justice. In legal texts, abuse of position means being exercised by an administrative authority who has those powers in a direction outside of administrative purposes. But the question that comes to mind is what concept and examples of abuse of position in the procedure of the branches of the Court of Administrative Justice? To find the answer, refer to the procedure of the branches of the Administrative Court of Justice. Although in the Law on the Organization and Procedure of the Court of Administrative Justice, abuse of position is considered as one of the aspects of judicial supervision, but in the proceedings of the Court of Administrative Justice, it has been neglected and rarely can cases be found that refer directly to Abuse of official position has been issued. It is difficult for a judicial official to abuse her administrative position, because the administrative official has not apparently violated the laws and regulations.. However, it is in the court procedure that the judges of the Administrative Court of Justice have issued a verdict according to the cases of abuse of power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abuse of position
  • abuse of authority
  • legality
  • Court of Administrative Justic
  • Ultra Vires
-پژوهشکده حقوق عمومی و بین الملل-گروه حقوق اداری، نظارت قضایی بر سوءاستفاده از اختیارات توسط مقام اداری، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1380.
2- حسنوند، محمد، یادداشت­هایی بر گزیده آراء قضایی دیوان عدالت اداری، تهران: فصلنامه مطالعات آراء قضایی.
3-رفیعی، محمدرضا، قالب­های طرح دعوی و صدور حکم در شعب دیوان عدالت اداری، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1398.
4- فلاح زاده، علی محمد، رویه قضایی شعب دیوان عدالت اداری، تهران: نشر مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1394.
5- کردنائیج، کوروش، تخلفات اداری کارکنان دولت و نحوه رسیدگی آنها، تهران: انتشارات آرون، 1391.
6-گزارش نشست علمی نظارت قضایی بر اعمال صلاحییت­های اختیاری، تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه ،1393.
7-مشتاق، زرگوش، مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن، تهران: انتشارات جنگل، 1393.
8-کاشانی، محمود، نظریه تقلب نسبت به قانون، تهران: دانشگاه ملی ایران،1352.
9-مرکز استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور، مجموعه آرای  قضایی شعب دیوان عدالت اداری، تهران: نشر مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1393.
10-مرکز استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور، مجموعه آراء قضایی شعب دیوان عدالت اداری، تهران: پژوهشکده قوه قضاییه(اداره انتشار رویه قضایی کشور)، 1391.
11-مرکز استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور، مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عدالت اداری، تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه (اداره انتشار رویه قضایی کشور)، 1392.
12-مشهدی، علی، قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، تهران: خرسندی، 1395.
13-مشهدی، علی؛ هداوند، مهدی، اصول حقوق اداری (در پرتو آرای دیوان عدالت اداری)، تهران: معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضاییه مرکز مطالعات قضایی، 1391.
14-موتمنی طباطبایی، منوچهر، حقوق اداری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1391.
15-مولابیگی، غلامرضا، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: انتشارات جنگل، 1394.
16-مظهری، محمد، بررسی آثارحقوقی مترتب برتمایز صلاحیت در حقوق عمومی و اهلیت در حقوق خصوصی، دو فصلنامه علمی-پژوهشی دانش حقوق مدنی،سال هفتم، شماره اول، 1397.
17-موتمنی طباطبایی منوچهر و دیگران، سوءاستفاده از صلاحیت­های اختیاری در رویه قضایی انگلستان و ایران و مقایسه آن با فقه و حقوق خصوصی، فصلنامه قضاوت، شماره83، تهران، 1394.
18-نجابت خواه، مرتضی، مفهوم سوءاستفاده از اختیارات در نظام حقوقی کامن­لا، حقوق و مصلحت، سال دوم، شماره5،  تهران،1388.
19-افشاری فاطمه(1396)، الگوی مطلوب نظارت قضایی بر اشتباه مقام اداری در حقوق ایران با رویکردی تطبیقی
 به حقوق انگلستان وفرانسه، رساله جهت اخذ مدرک دکتری حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی علامه
طباطبایی
20-شیرزاد امید،(1392)، تحلیل و بررسی جهات ابطال مصوبات دولتی در پرتو آراء دیوان عدالت اداری، پایان­نامه مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
21-نازنین حیدری(1394)، نظارت قضایی بر سوءاستفاده از اختیارات مقامات اداری با نگرش تطبیقی بر حقوق انگلستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبایی
22-قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1368.
23-قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392.
24-قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385.
25-قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب .1372
26- قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.
27-قانون مجازات اسلامی- کتاب پنجم تعزیرات و مجازات­های بازدارنده 1375.
28- Craig, P. and de Burca, G., The Evolution Of EU Law, Oxford University Press, 1999.
29-Treves G.E., ‘Administrative Discretion and Judicial Control’, in: Blackwell Publishing, The Modern Law Review, Vol. 10, No. 3, Jul. 1947, p. 287), 6 Ian, op.cit.

30-Yu Lingyun , Judicial review on abuse of power by administrative Preferences and issues of the court hearings in cases ,2004.