مبانی و آثار قانونگذاری موازی و ضرورت برون رفت از آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری،گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

2 استاد، گروه حقوق عمومی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 استادیار، گروه حقوق عمومی، واحد نورآباد ممسنی، دانشگاه آزاد اسلامی ، نورآباد ممسنی، ایران

چکیده

به لحاظ مبنایی بر اساس اصل مترقی تفکیک قوا که در آثار اندیشمندانی نظیر مونسکیو، هابز، لاک و دیگران انعکاس یافته، قانونگذاری در نظام‌های مدرن حقوقی در صلاحیت مجالس قانونگذاری است. البته ممکن است در شرایط استثنائیی روشهایی مانند همه‌پرسی یا مراجعه به نهادهای خاص قانونگذاری در دوران فترت و یا تصویب قوانین آزمایشی استفاده شود. در برخی از نظام‌های حقوقی نهادهای فراپارلمانی از اصل خارج شده و دایره استثنائات به صورت غیرقانونی گسترش یافته‌اند به گونه‌ای که مجلس را عرض سایر نهادهای تقنینی قرار داده اند؛ در صورتی که باید بیشتر نهادها به صورت فنی به وضع قانون پرداخته و دامنه صلاحیت‌ها از حیث رعایت اصول قانونگذاری رعایت شود. این مهم سبب می شود از تصویب قوانین متعدد و پراکنده اجتناب شود و مردم از تشتت و سردرگمی بیرون آیند و بدانند از چه سندی به عنوان قانون تبعیت نمایند. از حیث مبنایی مکاتب سیاسی و فلسفی نظیر لیبرالیسم، لیبرتاریانیسم و نظریه جمهوری‌خواه بر این مهم تاکید کرده‌اند که برای حفظ حقوق و آزادیهای بنیادین افراد باید به حداقل اکتفا کرد. برون رفت از موازی سازی قانونی با توسل به دولت حداقلی، لزوم رعایت اصل تناسب، لزوم توجه به فلسفه اصل تفکیک قوا ممکن است. در این مقاله نگارندگان به شیوه توصیفی تحلیلی وضع قانون توسط مجلس را تشریح کرده اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Principles and effects of parallel legislation and the need to get out of it

نویسندگان [English]

  • majid Rahmani 1
  • mohamad emami 2
  • Mohamad moghadam fard 3
1 , PhD Student, Department of Public Law, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.
2 , Professor, Department of Public Law, Shiraz University, Shiraz, Iran, (Corresponding Author and Supervisor)
3 , Assistant Professor, Department of Public Law, Noorabad Mamasani Branch, Islamic Azad University, Noorabad Mamasani, Iran
چکیده [English]

Legislation in modern legal systems is the prerogative of legislatures, based fundamentally on the progressive principle of separation of powers reflected in the work of thinkers such as Monsieur, Hobbes, Locke, and others. However, in exceptional circumstances, methods such as referendums or referral to specific legislative bodies during the period of delay or the passage of pilot laws may be used. In some legal systems, extra-parliamentary institutions have become out of principle and the circle of exceptions has been illegally expanded to include parliament as other legislative body; If most institutions should legislate technically and the scope of competencies in terms of compliance with the principles of legislation. This is important to avoid passing multiple and scattered laws and to get people out of the confusion and know what document to follow as a law. Fundamentally, political and philosophical schools such as liberalism, libertarianism, and republican theory have emphasized the need to at least suffice to preserve the fundamental rights and freedoms of individuals. It is possible to get out of legal parallelism by appealing to the minimal government, the necessity of observing the principle of proportionality, the necessity of paying attention to the philosophy of the principle of separation of powers. In this article, the authors describe the law by the parliament in a descriptive-analytical manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Separation of powers
  • legislation
  • liberalism
  • parliament
  • parallelism
اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه: هادی نوری، تهران: شیرازه کتاب، چاپ دوم، 1391.
بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی: مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی، تهران: نگاه معاصر، چاپ چهارم، 1384.
گزارش قانون‌گذاری اروپا، ترجمه: واحد ترجمه مرکز مطالعات توسعه قضایی، تهران: سلسبیل، چاپ اول، 1384.
جعفری، مجتبی، جامعه‌شناسی حقوق کیفری: رویکرد انتقادی به حقوق کیفری، تهران: میزان، چاپ اول، 1392.
زرشناس، شهریار، درباره دموکراسی، تهران: کتاب صبح، 1386.
سلیمی، علی و محمد داوری، جامعه‌شناسی کج‌روی (مجموعه مطالعات کج‌روی و کنترل اجتماعی)، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول، 1386.
شمس، عبدالحمید، مقررات‌زدایی، تهران: سمت، چاپ اول، 1381.
شمعی، محمد و سارا شهباز، حقوق اداری تطبیقی، تهران: کاوشیار، چاپ اول، 1395.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، آزاد‌‌ی‌های عمومی و حقوق بشر، تهران: دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1382.
عظیمی، فخرالدّین، دموکراسی، جامعه مدنی و تمدّن مدرن (جامعه مدنی و ایران امروز)، تهران: نقش و نگار، چاپ اول، 1377.
غلامی، حسین، اصل حداقل ‌بودن حقوق جزا، تهران: میزان، چاپ اول، 1393.
فلچر، جورج، نظریه‌های سیاسی، ترجمه: سید بهمن خدادادی و زینب‌السادات نوابی، تهران: میزان، چاپ اول، 1393.
فلسفی، هدایت‌اللّه، صلح جاویدان و حکومت قانون (دیالکتیک همانندی و تفاوت)، تهران: فرهنگ نو، چاپ اول، 1390.
قاری سیدفاطمی، سید محمد، حقوق بشر در جهان معاصر (دفتر اول: درآمدی بر مباحث نظری: مفاهیم، مبانی، قلمرو و منابع)، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، 1382.
کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، 1380.
گل‌محمدی، احمد، چیستی، تحول و چشم‌انداز دولت، تهران: نی، چاپ اول، 1392.
مرکز مالمیری، احمد، حاکمیت قانون، مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، چاپ دوم، 1394.
هداوند، مهدی و علی مشهدی، اصول حقوق اداری در پرتو آرای دیوان عدالت اداری، تهران: خرسندی، چاپ اول، 1389.
مهرپور، حسین، مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دادگستر، چاپ اول، 1387
نوبهار، رحیم، حمایت حقوق کیفری از حوزه‌های عمومی و خصوصی، تهران: جنگل جاودانه، چاپ اول، 1387.
هاشمی، سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلد 2)، تهران: دادگستر، چاپ اول، 1383.
هوساک، داگلاس، جرم‌انگاری افراطی، ترجمه: محمدتقی نوری، تهران: مجد، چاپ اول، 1390.
رحمت‌اللهی، حسین و سید باسم موالی‌زاده، «از جمع‌گرایی تا فردگرایی: تأملی بر پی‌آمدهای نگرش‌های جمع‌گرا بر قوانین اساسی»، حقوق اساسی، سال هفتم، 1389، شماره 14، صص 89ـ114.
رحمتی‌فر، سمانه، «جهان چگونه اداره می‌شود؟ (تحلیل ماهیت حقوق اداری جهانی)»، فصل‌نامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره پنجاهم، 1399، شماره 3، صص 827ـ841.
شاطریان، محمود،یحیی زاده، جواد، هنر خودتنظیمی در حقوق عمومی،؛ با تاملی در نظام تقنینی جمهوری اسلامی، فصلنامه علمی پژوهش های نوین حقوق اداری، سال سوم، شماره ششم، بهار 1400، ص139-194
شریف، محمد، «جایگاه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات آن»، پژوهش حقوق و سیاست، دوره هفتم، پاییز و زمستان 1384، شماره‌های ‌15 و 16.
ملک‌افضلی، محسن، «جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام در فرآیند قانون‌گذاری»، حقوق اسلامی، سال دوازدهم، 1385، شماره ‌2.
نیکو نهاد، حامد،اورنگی، شبنم، سنجش آیین نامه نویسی شورای نگهبان؛ مبانی، قلمرو و نظارت پذیری، فصلنامه علمی پژوهش های نوین حقوق اداری، سال دوم، شماره سوم، تابستان 1399، ص11-36
ویت، استفان، «تحلیل اقتصادی حقوق اساسی»، ترجمه: کیومرث رس و علی تاریکی‌نژاد، حقوق اساسی، سال هفتم، 1387، شماره 9، صص 307ـ320.
اسکندریون، بهروز، «تأثیر سیاست‌های مقررات‌زدایی و آزادسازی بر کارآیی و دموکراسی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته سیاست‌گذاری عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1398.
 
Husak, D., limitations of criminalization and the general part of the criminal law, in criminal law theory doctrines of the central part, edited by: Stephen shute and A. P. simester, Oxford: Oxford university press, first published, 2002.

Mlibertarianis, Stanford Encyclopedia of Philosophy, First published: 5 Sep. 2002, substantive revision: 28 Jan 2019, available at: www.plato.stanford.edu/entries/libertarianism.

Kukathas, C., “Two Concepts of Liberalism”, in: J. C. Espada, M. F. Plattner and A. Wolfson (eds), The Liberal Tradition in Focus: Problems and New Perspectives, Oxford: Lexington Books, 2019.

Moohr, G., “defining overcririminalization through cost ـ benefit analysis: the example of criminal copyright laws”, American university law review, 2005, Vol. 2

Paweł, Nowakowski , “Contractarian Libertarianism of Jan Narveson; Is It Still Libertarianism?” Res Publica. Revista de Historia de las Ideas Políticas, 2016, Vol. 19, Núm. 2, p.p. 561ـ582.

Rachel, E. barkow, “seperation of powers and the criminal law”, Stanford law review, 2010, Vol. 58,.

Tadros, v., Criminalization and regulation”, Working Paper, Coventry: Department of Law, University of Warwick, Warwick School of Law Research Paper Series, 2009, No. 08.