چالش های استقلال شوراهای محلی در نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه ازاد اسلامی واحد نجف آباد

2 حقوق عمومی، حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 حقوق عمومی، حقوق، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران

چکیده

منظور از استقلال شوراهای محلی، صرفاً اعطای تصدی امور به بخش هایی از سرزمین مانند شهر، روستا و غیره نیست، بلکه منظور داشتن شخصیت حقوقی حقوق عمومی و داشتن درجه ای از آن میزان قدرت و اختیار است که آنها بتوانند وظایف و نیازهای خطیر پیش بینی شده در قانون اساسی کشور را به جا آورند و مانعی برای آنها وجود ندشته باشد. عدم برخورداری شوراهای محلی از استقلال کافی در انجام وظایف محوله، آنها را با یک چالش جدی روبه رو نموده که آن چالش تا حد زیادی به نظام متمرکز سیاسی کشور باز می گردد. از آنجایی که در نظام متمرکز دولت مرکزی و شوراها رابطة تنگاتنگی دارند. هرچه میزان وابستگی شوراهای محلی به دولت مرکزی بیشتر باشد، بالتبع دایرة اعمال نظارت دولت مرکزی وسیع تر می گردد. منشأ اختیارات حکومت مرکزی در امر نظارت را می بایست در اصول قانون اساسی و قوانین عادی جستجو کرد. این نوشتار در نظر دارد تا با روش توصیفی تحلیلی و کاربردی به این پرسش که چه موانعی در سر راه تحقق استقلال شوراهای محلی وجود دارد پاسخ دهد و با ریشه یابی و بررسی گام به گام معضلات و چالش ها جهشی به جهت بهبود کارآمدی شوراهای محلی بردارد، که این مهم نیازمند برنامه های بلند مدت ساختاری، حقوقی، آموزشی اعم از برنامه های آموزشی، اصلاح قوانین، فرهنگ سازی و نهادینه سازی محلی می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Challenges of the independence of local councils in the Iranian legal system

نویسندگان [English]

  • parisa aleshagh 1
  • faramrz atrin 2
  • mohammad mehdi ghamamy 3
1 Department of Public Law, Faculty of Law, Islamic Azad University, Najafabad Branch
2 Public Law, Law, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
3 Public Law, Law, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The independence of local councils does not simply mean giving Enterprise to parts of the land such as cities, villages, etc. Rather, it means having the legal personality of public rights and having a degree of power and authority so that they can fulfill the serious duties and needs provided for in the constitution of the country and there is no obstacle for them. The lack of independence of local councils in performing their duties has faced them with a serious challenge, which's largely due to the centralized political system of the country. Because in a centralized system the central government and the councils are closely related. The greater the dependence of local councils on the central government, the wider the scope of central government oversight. The origin of the central government's oversight powers should be sought in constitutional principles and common law. This article intends to answer the question of what are the obstacles to the independence of local councils with a descriptive-analytical and practical method and take a leap to improve the efficiency of local councils by rooting out and examining the problems and challenges step by step. This requires long-term structural, legal, educational programs, including educational programs, law reform, culture building and local institutionalization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Decentralization
  • Independence of local councils
  • Management of local affairs
  • Oversight of the central government and the constitution
  • Constitution o
پاپلی یزدی، محمدحسین وحسین رجبی سناجردی، نظریه‌های شهر و پیرامون، تهران: سمت، 1392.
راسخ، محمد، نظارت و تعادل در حقوق اساسی، تهران: دراک، 1388.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: جنگل، 1388.
موسی‌زاده، رضا، حقوق اداری، تهران: میزان، 1387.
الله‌ویردی‌زاده، رضا و همکاران، «آسیب‌شناسی رابطه بین شورای شهر با نظام سیاسی در ایران»، مجله جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 1394، شماره 27.
اصلانی، فیروز و علی سهراب‌لو، «کارکرد اجرایی نهاد شورا در نظام حقوق جمهوری اسلامی ایران»، نشریه فقه و مبانی حقوق اسلامی، 1396، دوره پنجم، شماره 2.
اصلانی، فیروز و علی سهراب‌لو، «کارکردهای نهاد شورا در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامه مطالعات حقوق عمومی، 1394، دوره چهل و پنجم، شماره 2.
امامی، محمد و حمید شاکری، «حکمرانی خوب و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‌نامه حقوق تطبیقی، 1394، سال اول، شماره 2.
برات‌علی‌پور، مهدی و کمال ثریا، «نقش شهروندگرایی فراملی در حاکمیت دولت‌های محلی؛ مطالعه موردی: کشورهای فرانسه و ایران»، فصل‌نامه مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، 1397، دوره اول، شماره 3.
تقوایی، مسعود، مهدی احمدیان و رحیم غلام‌حسینی، «تحلیلی بر جایگاه و ضعف‌های قانونی و اجرایی شوراهای اسلامی شهر در نظام مدیریت شهری کشور»، اندیشه جغرافیایی دانشگاه زنجان، 1389، دوره چهارم، شماره 48.
تقوی، موناسادات و فرزانه حیدرپور، «تأثیر پایدارسازی نظام درآمدی در تأمین مالی شهرداری‌ها»، مجله نخبگان علوم و مهندسی، 1397، دوره سیزدهم، شماره 4.
تقی‌زاده، جواد، مرتضی نجابت‌خواه و کوثر آملی جلودار، «مراجع تشخیص انحراف و اعلام انحلال شوراهای محلی در حقوق ایران»، فصل‌نامه حقوق اداری، 1395، دوره سوم، شماره 10.
جلالی، محمد و محمد زرشکی، «تراکم زدایی حقوقی ـ اداری در پرتو اصول قانون اساسی»، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، 1396، دوره هجدهم، شماره 2.
جلالی، محمد، «اصول تحدیدکننده تمرکززدایی در جمهوری اسلامی ایران با رویکرد مقایسه‌ای به جمهوری فرانسه»، فصل‌نامه تحقیقات حقوقی، 1391، شماره 60.
جلالی، محمد، «اصول کلی راهنمای تمرکززدایی در حقوق فرانسه و مقایسه آن با حقوق ایران»، فصل‌نامه پژوهش حقوق عمومی، 1394، دوره هفدهم، شماره 47.
خانی والی‌زاده، سعید و فرامرز عطریان، «انتخاب شهردار در نظام حقوقی ایران و فرانسه»، 1397، دوره نهم، شماره 2.
رستمی، ولی و سید مجتبی حسینی‌پور اردکانی، «بایسته‌های مقررات‌گذاری محلی»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 1399، سال نهم، شماره 30.
رستمی، ولی و سید مجتبی حسینی‌پور اردکانی، «جایگاه شوراهای اسلامی کشور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 1395، سال دوم، شماره 5.
رستمی، ولی و سید مجتبی حسینی‌پور اردکانی، «نظارت قضایی بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی»، فصل‌نامه بررسی‌های حقوق عمومی، 1392، دوره دوم، شماره 1.
رستمی، ولی و معصومه عامری، «شهرداری در نظام حقوقی ایران و فرانسه»، مطالعات حقوق تطبیقی، 1395، دوره هفتم، شماره 1.
زارعی، محمدحسین و ملیحه رضایی‌زاده، «حکومت‌های محلی در کشورهای فدرال و یک‌پارچه»، مجله تحقیقات حقوقی، 1390، ویژه‌نامه شماره 6.
زرقامی، سید هادی و ابراهیم احمدی، «حکمرانی خوب در دولت‌های محلی: تمرکز‌زدایی»، فصل‌نامه دولت‌پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1398، سال پنجم، شماره 19.
زرقامی، سید هادی و منصوره عباسی، «جهان‌محلی‌سازی، واژه‌ای جدید برای حقیقتی تازه»، فصل‌نامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 1395، دوره ششم، شماره 21.
عباسی، بیژن و علی سهراب‌لو، «شوراهای محلی و کارکرد وضع قواعد عام‌الشمول»، نشریه حقوق اداری، 1394، دوره دوم، شماره 7.
عباسی، بیژن، «بررسی وظایف و اختیارات شوراهای شهر و روستا در فرانسه»، فصل‌نامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1387، دوره سی و هشتم، شماره 4.
قبادی، نسرین، «چالش‌های تأمین مالی و راهکارهای مقابله با آن (مطالعه موردی دولت‌های محلی در ایران)»، مجله اقتصادی دوماه‌نامه بررسی مسائل سیاسی و اقتصادی، 1391، دوره دوازدهم، شماره 11 و 12.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر و جعفر شفیعی سردشت، «اعمال نظارت‌ناپذیر قضایی دولت»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 1392، دوره دوم، شماره 5.
محجوب، معین و مسعود بیتانه، «نظارت اداری، مالی و بودجه‌ای حکومت مرکزی بر شوراهای محلی و شهرداری در ایران با رویکرد مقایسه‌ای با جمهوری فرانسه»، کنفرانس ملی اندیشه‌های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری، مطالعات حقوق و اجتماعی، 1397، دوره یکم.
معین‌فرد، محمدرضا، محمدکاظم عمادزاده و مرتضی طبیبی، «آسیب‌شناسی صلاحیتی شوراهای اسلامی در حقوق ایران»، فصل‌نامه تعاون و کشاورزی، 1397، دوره هفتم، شماره 27.
میراحمدی، فاطمه، محمدرضا مجتهدی و سید مجتبی واعظی، «بررسی نظریه «اساسی‌سازی» حقوق اداری در پرتو قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامه حقوق اداری، 1398، دوره هفتم، شماره 21.
میرزاد کوه‌شاهی، نادر، «رابطه دولت مرکزی و شوراهای محلی در ایران»، فصل‌نامه حقوق اداری، 1393، دوره دوم، شماره 6.
نجابت‌خواه، مرتضی، جواد تقی‌زاده و کوثر آملی جلودار، «اسباب انحلال شوراهای محلی در حقوق ایران»، فصل‌نامه تحقیقات حقوقی، 1396، دوره بیستم، شماره 77.
هداوند، مهدی و پریسا آل اسحاق، «بررسی منابع نوین درآمدی شهرداری‌ها»، فصل‌نامه علمی تحقیقات حقوقی بین‌المللی، 1392، دوره ششم، شماره 22.
هداوند، مهدی، «مهار قدرت و تحول آن در حقوق اداری»، نشریه حقوق اساسی، 1386، دوره چهارم، شماره 8.
همتی، مجتبی، «بررسی تطبیقی ارکان و الزامات حکومت محلی در ایران و ژاپن»، مطالعات حقوق تطبیقی، 1396، دوره هشتم، شماره 2.
رضایی‌زاده، ملیحه، «مطالعه تطبیقی حکومت‌های محلی انگلستان، فرانسه و ایران»، رساله دکتری رشته حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1390.
هداوند، مهدی، «نظارت قضایی بر اعمال اداری از منظر حکمرانی خوب»، رساله دکتری رشته حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1386.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران، مصوب 1375 و اصلاحات بعدی، اصلاحیه 1396.
برختیه، کمپ و خمینز ملیدا، «وضعیت دموکراسی محلی»، آموزشکده آن‌لاین برای جامعه مدنی ایرانی، بازیابی: 2016.creativecommones.org/licenses/by-nc-sa/sa/3.0/
 
Adib, M & Moyen," Asie de l`Ouest`, in Marcou Gerarad (dir)", premier rapport mondial sur la decentralization et la democratie locale, Grale, Paris, L`Haramattan, 2008.
Blondiaux, L., G. Marcou & F. Rangeon (dir.), "La democratie local
Cheema, Shabbir G. & Dennis A. Rondinelli (editors), "Decentralizing governance, Ash institute for democratic governance and innovation",Washington, D.C., Harvard university, 2007.
European Charter of Local Self-Government, Europe Congress of Local and Regional Authorities of the Council of Europe, October 2013.
loughlin, M., legality and locality, Oxford, 1996.
Gérald, O., "French Territorial Administration and Changes in Public Management", in State and Local Government Reforms in France and Germany, Berlin, 20
Marco, G., "La democratie locale en France, La democratie local representation, participation et espace public", Paric, Curapp/craps, PUF, 1999.
Muttalib, M. A. & M. Akbaralikhan, "theory of local government",Masyarakat Ilmu Pemerintah Indonesia,
Smoke, P., "Quality support facilities in the field of decentralization", Local Governance & Local Government, The project financed, by the European Union, 2015.
Dichotomis, rationalities and strategies for power, TPR
Bertrand Delanoë, Maire de Paris France Président de CGL, "Local decentralization and democracy in the world", La déc adécentr tralisalisaattion et la démococraatie locale le mond, Premier rapport mondial-cglu, 2008.