آسیب شناسی امنیت شغلی در حقوق کار ایران با نگاهی به رویه قضایی دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه ازاد اسلامی، قم، ایران

2 گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه  قم، قم، ایران.

3 گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه ازاد اسلامی، قم، ایران.

10.22034/mral.2022.557380.1337

چکیده

چکیده:

امنیت شغلی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه روابط کاری میان کارگر و کارفرما است. بر این اساس، با توجه به نابرابری ذاتی میان طرفین رابطه کار یعنی کارگر و کارفرما، مقررات حقوق کار باید در جهت تضمین امنیت شغلی گام بردارند. تحلیل امنیت شغلی در پرتو قانون کار ایران از دو جنبه قابل بررسی است: اولین بحث موضوع قراردادهای کار با عنوان موقت است و دومین محور بحث، موضوع اخراج کارگران است که باید با رعایت تشریفات خاصی صورت گیرد. با توجه به ابهامات موجود در قانون کار و اختلاف در استنباط در مواد مورد نظر، دیوان عدالت اداری به عنوان مرجع نظارت قضایی گاه در مقام صدور آرای وحدت رویه توسط هیئت عمومی و گاه از طریق شعب خود، اقدام به رویهسازی در مورد موضوع امنیت شغلی نموده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد، وضعیت امنیت شغلی در حقوق ایران با خدشه جدی مواجه است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و در گردآوری منابع از روش کتابخانهای استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pathology of job security in Iran's labor law with looking at judicial procedure of the Administrative Court

نویسندگان [English]

  • Ali Naderi 1
  • Hossein javan arasteh 2
  • Hojjat allah Ebrahimian 3
1 Department of Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
2 Law Department of Qom University and Hoza Research Center, Qom, Iran.
3 Department of Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Abstract:

Job security is one of the most important issues in the field of work relations between workers and employers. Based on this, considering the inherent inequality between the parties of the labor relationship, i.e. the worker and the employer, labor law regulations should take steps to ensure job security. The analysis of job security in the light of Iran's labor law can be examined from two aspects: the first discussion is the issue of temporary employment contracts, and the second axis of discussion is the issue of firing workers, which must be done according to certain formalities. According to the ambiguities in the labor law and the differences in the inferences in the articles in question, the Administrative Court of Justice, as a judicial supervision authority, sometimes in the capacity of issuing unanimity votes by the general board and sometimes through its branches, takes steps to develop procedures on the issue of job security. has done The results of this research show that the situation of job security in Iranian law is seriously compromised. The research method in this study is descriptive-analytical and library method was used in collecting sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Job security
  • labor rights
  • temporary work contract
  • judicial procedure
  • dismissal
استوارسنگری، کورش، مقدمه حقوق کار، تهران: میزان، چاپ اول، 1365.
زارع، سمیه و پروانه دودمان، بررسی عوامل آموزشی بر امنیت شغلی، تهران: راز نهان، 1395.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران: سمت، 1384.
عراقی، سید عزت­الله و امیرحسین رنجبریان، تحول حقوق بین­الملل کار، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، 1385.
عراقی، سید عزت­الله، تحول حقوق بین­المللی کار، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، 1384
عراقی، سید عزت­الله، حقوق کار (1)، تهران: سمت، چاپ سیزدهم، 1391.
کاتوزیان، ناصر، دوره حقوق مدنی (عقود معین)، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ یازدهم، 1391.
محجوب، علی‌رضا، قراردادهای موقت در حقوق ایران، تهران: واژه، 1381.
مولابیگی، غلام‌رضا، بیمه بی‌کاری، تهران: جنگل، چاپ اول، 1388.
هاشمی، سید محمد، تاریخچه و سیر تحول حقوق کار، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، 1381.
ابدی، سعیدرضا، «مسئولیت دولت نسبت به تحقق حقوق بنیادین کار در ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، 1389، ویژه‌نامه شماره 3.
بهرامی، حمیدرضا  و همکاران، «رابطه امنیت شغلی با رفتار سیاسی با نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی (مطالعه موردی: کارکنان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)»، فصل‌نامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 1395، سال هفتم، شماره 23.
خرسند موقر، نسترن و همکاران، «مفهوم امنیت شغلی در قراردادهای کار با جنبه مستمر و مدت موقت با نگاهی به آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 1401، سال یازدهم، شماره 37.
رستمی، ولی و حسین قبادی، «عدالت توزیعی، کارآیی و پایان قرارداد کار»، فصل‌نامه مطالعات حقوق عمومی، 1397، دوره چهل و هشتم، شماره 1.
رستمی، ولی و فائزه آخوندی، «تحلیل حقوقی طرق اجرایی دخالت دولت در روابط کار در حقوق کار ایران»، فصل‌نامه جستارهای حقوق عمومی، 1396، سال اول، شماره 1.
رنجبری، ابوالفضل و مهدی میرزایی، «بررسی وضعیت حقوقی کارگران دارای وضعیت خاص»، مجله تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 1392، شماره 19.
رنجبری، ابوالفضل، «بررسی وضعیت استخدامی کارگران شاغل در بخش عمومی»، نشریه فقه و حقوق اسلامی، 1391، سال سوم، شماره 5.
سلطانی، ایرج، «نقش توسعه منابع انسانی در امنیت شغلی کارکنان»، ماه‌نامه تدبیر، 1391، شماره 105.
شکراللهی، سمانه و رضا پرستش، «امنیت شغلی کارگران و جایگاه آن در حقوق ایران»، نشریه پژوهش‌های حقوق کیفری،1390، شماره 85.‎
طاهری، آزاده‌السادات، «ارزیابی تطبیقی علل و تشریفات اخراج کارگر در موازین سازمان بین­المللی کار و حقوق کار ایران»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، 1393، دوره پنجم، شماره 2.
مجتهدی، محمدرضا، «راهکارهای قانونی برای مقابله با اخراج کارگر در انگلستان و مقایسه آن در ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1385، شماره 74.
منصوریان، مصطفی و همکاران، «درآمدی بر تحلیل اقتصادی رویکرد شورای نگهبان در تصویب قانون کار (مطالعه موردی: آزادی قراردادی)»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 1398، سال هشتم، شماره 23.
موسوی، سید فضل­الله، «نگاهی به جنبه­های عمومی حقوق کار با تکیه بر قانون کار جمهوری اسلامی ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1379، دوره پنجاهم، شماره پیاپی 840.
نجابت‌خواه، مرتضی و همکاران، «نقد و بازخوانی یک دادنامه: انقضای مدت قرارداد موقت کار از مصادیق بی‌کاری بدون میل و اراده محسوب نمی‌شود»، مجله نقد رأی، 1392، سال دوم، شماره 2.
نجارزاده هنجنی، مجید، «ملاک تمییز کارگر از کارمند در نظام حقوقی ایران»، فصل‌نامه پژوهش حقوق عمومی، 1398، سال بیست و یکم، شماره 64.
طاهری، آزاده­السادات، «حق اشتغال با تأکید بر اشتغال مولّد در نظام حقوق داخلی و بین­المللی»، رساله دوره دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1391.
رأی وحدت رویه شماره  214 مورخ 27/3/1392 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 115 مورخ 16/3/ 1389 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 140009970905810158 مورخ 21/1/1400 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 1473-1474 مورخ 12/12/1386 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 179 مورخ 12/8/1375 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 207 مورخ 28/9/1377 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 238 مورخ 16/5/1378 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 497 مورخ 17/11/1390 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 9210090905800371 مورخ 28/5/1392 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 9610090905800346 مورخ 20/4/1396 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 9610090905800482 مورخ 24/5/1396 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
رأی وحدت رویه شماره 9610090905800506 مورخ 31/5/1396 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.