تحلیل جایگاه، عملکرد و تصمیمات کمیسیون ایمنی راه‌های کشور در ساختار حقوق شوراهای اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حقوق عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استادیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

10.22034/mral.2022.539194.1387

چکیده

در ده سال گذشته حدود یک‌صد هفتاد هزار کشته و بیش از سه میلیون مصدوم ناشی از تصادفات رانندگی داشته‌ایم. پیچیدگی و عوامل متعدد دخیل در تصادفات رانندگی سبب شده است تا دولت با ایجاد نهادهای تصمیم گیر جمعی سعی در کنترل عوامل مؤثر در تصادفات رانندگی بنماید. یکی از مهم‌ترین نهادهای ایجاد شده کمیسیون ایمنی راه‌های کشور است. علی‌رغم وجود اهداف و وظایف مهم در آیین‌نامه وضع شده برای کمیسیون ایمنی راه‌ها، نتایج مطلوبی از عملکرد نهاد مذکور به دست نیامده است. ازاین‌رو پرسش از نحوه ایجاد، قواعد فعالیت، صلاحیت ها و سلسله مراتب و همچنین میزان رعایت اصل حاکمیت قانون در کمیسیون ایمنی راههای کشور، می‌تواند پرسشی راهگشا در تبیین وضع موجود باشد. در این مقاله به بررسی نحوه ایجاد و جایگاه قانونی کمیسیون ایمنی راه‌های کشور و همچنین میزان رعایت شاخصه‌های حاکمیت قانون در عملکرد و مصوبات وضع شده کمیسیون می‌پردازیم. این بررسی نشان می‌دهد که وجود شوراهای موازی، تزاحم و تداخل وظایف، ساختار نامناسب و عدم رعایت اصل حاکمیت قانون به طور کلی در کشور و به طور خاص در حوزه ایمنی راههای کشور سبب ناکارآمدی کمیسیون ایمنی راههای کشور شده است. لذا می‌توان بخشی از ناکارآمدی در تنظیم صحیح عبور و مرور را در عدم کارکرد صحیح نهادهای تنظیم‌گر از منظر حاکمیت قانون جست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the position, performance and decisions of the Road Safety Commission from the perspective of the rule of law principle

نویسندگان [English]

  • mahmood vaziri 1
  • SAEEDREZA ABADI 2
  • mehdi hadavand 3
1 Department of Public Law، Faculty of Law Islamic Studies and Political Science، TEHRAN،IRAN
2 Public law and Economic law/Faculty of law/Shahid Beheshti University/Tehran/Iran
3 Allameh Tabatabai University/Iran/Tehran
چکیده [English]

In the last ten years, we have had about one hundred and seventy thousand dead and more than three million injured in traffic accidents. The complexity and numerous factors involved in the traffic accidents have caused the government to make effort to control the factors affecting traffic accidents by creating regulatory institutions. One of the most substantial institutions which was established is the Road Safety Commission of the country. Despite the existence of significant goals and tasks in the regulations set for the Road Safety Commission, the desired performance results for this institution have not been achieved so far. Therefore, questioning about how these institutions were established, how they operate and also their enactments and decisions from the rule of law perspective can represent a key question in explaining the current situation. In present article, according to the indicators of the rule of law, the way of establishment and legal status of the Road Safety Commission are investigated, as well as the degree of compliance with the indicators of the rule of law in the performance and decisions determined in the Commission. The present study demonstrates that despite the emphasis on the rule of law, none of the formal and substantive principles of the rule of law are properly observed in the establishment and ongoing processes of the Road Safety Commission. Therefore, part of the problem of traffic accidents can be found in the improper functioning of regulatory institutions from the perspective of the rule of law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Institution of regulation
  • regulation
  • traffic accidents
  • rule of law
  • Road Safety Commission
بیکس، برایان، فرهنگ نظریه حقوقی، ترجمه محمد راسخ، نشر نی، چاپ اول، تهران، 1389
پتفت، آرین، احمد مرکز مالمیری، مفهوم و قلمرو اصول کلی حقوق اداری، پژوهشگاه قوه قضاییه، چاپ دوم، تهران، ۱۳۹۷
زارعی، محمدحسین، حاکمیت قانون و دمکراسی، انتشارات خرسندی، چاپ اول، تهران،
محمدی گرگانی، محمد، زمینه و زمانه حقوق بشر و حقوق اساسی در ایران، انتشارات گنج دانش، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۷
هداوند، مهدی و دیگر نویسندگان، آیین‌های تصمیم‌گیری در حقوق اداری، انتشارات خرسندی، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۹
هداوند، مهدی، علی مشهدی، اصول حقوق اداری، انتشارات خرسندی، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۹
ویژه، محمدرضا، مبانی نظری و ساختار دولت حقوقی، انتشارات جنگل، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۰
مشهدی، علی، مسعود فریادی، حقوق شوراهای اداری بررسی حقوقی جایگاه و وضعیت نهادهای شورایی در ساختارقوه مجریه ایران،ناشرمعاونت تحقیقات، آموزش و حقوق شهروندی، چاپ اول،1389
حسنوند، محمد، مرضیه سیبنی سلمانی و مهدی حسنوند، واکاوی مفهوم و جایگاه صلاحیت تفسیری قاضی در حقوق عمومی به‌مثابه صلاحیت مقام عمومی، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، 1399، شماره 2
رحمانی، مجید، و محمد امامی و محمد مقدم فرد، مبانی و آثار قانون‌گذاری موازی و ضرورت برون‌رفت از آن، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، 1401، شماره 11
هداوند، مهدی و جواد یحیی‌زاده، شفافیت اداره و مبانی و منابع موجه ساز تحدید آن، مطالعه موردی قانون دولت زیر نور خورشید ایالات متحده آمریکا، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، 1401، شماره یازدهم
گرجی، علی اکبر ازندریانی، ابوالحسنی، محسن، نقش شورا در مدیریت امور عمومی، تصمیم گیر یا تصمیم ساز، فصلنامه دانش حقوقی، سال پنجم شماره 13 
شمیری، فاطمه، رستمی،ولی، عباسی، بیژن، آسیب شناسی اختیارات شوراهای اسلامی از منظر تفکیک امور ملی ومحلی، فصلنامه پژوهش های نوین حقوق اداری شماره 12 پاییز 1401
شاطریان، محمود، یحیی زاده، جواد، هنر خود تنظیمی در حقوق عمومی، با تامل بر نظام تقنینی جمهوری اسلامی، فصلنامه علمی پژوهش های نوین حقوق اداری، سال سوم شماره6 بهار 1400
یاوری،اسدالله، درآمدی بر مفهوم تنظیم گری حقوقی، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، پاییزو زمستان  1393، دوره پنجم شماره 2
قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 04/11/1388 مجلس شورای اسلامی
قانون تغییر نام "‌وزارت راه" به "‌وزارت راه‌وترابری" و تجدید تشکیلات و تعیین وظایف آن‌ مصوب 24/04/1353 مجلس شورای ملی
 قانون تأسیس شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای تهران مصوب 08/12/1372 مجلس شورای اسلامی
 قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی مصوب 24/12/1389 مجلس شورای اسلامی
آیین‌نامه موضوع ماده 5 قانون تأسیس شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور مصوب 02/07/1374 هیئت وزیران آیین‌نامه تشکیل کمیسیون ایمنی راه‌های کشور مصوب 07/03/1382 هیئت وزیران
آیین‌نامه تشکیل کمیسیون ایمنی راه‌های کشور مصوب 23/08/1389 هیئت وزیران
آیین‌نامه مدیریت ایمنی حمل‌ونقل و سوانح رانندگی مصوب 04/06/1388
تصویب‌نامه در خصوص لغو کلیه کارگروه‌ها، شوراها، کمیسیون‌ها و ستادهای تشکیل شده و سایر عناوین مشابه تا تاریخ 27/05/1392 مصوب 03/06/1392 هیئت وزیران
تشکیل شورای‌عالی هماهنگی حمل‌ونقل و ایمنی کشور مصوب 15/11/1391 هیئت وزیران
آیین‌نامه مدیریت ایمنی حمل‌ونقل و سوانح رانندگی مصوب 29/10/1400 هیئت وزیران
سیاست‌های کلی نظام  قانون‌گذاری مصوب 06/07/1398 رهبری
 
سایت وزارت راه و شهرسازی / کمیسیون ایمنی راه‌ها                                                        https://www.mrud.ir
سایت وزارت کشور/ شورای‌عالی ترافیک شهرهای کشورhttps://moi.ir/                                                                   
سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی                                                                https://rc.majlis.ir
سایت دفتر هیئت دولت https://cabinetoffice.ir                                                                                                    
سایت سازمان پزشکی قانونی کشور                                                                               https://www.lmo.ir
سایت شورای نگهبان                                                                                        http://nazarat.shora-rc.ir 
دایره المعارف استنفورد مدخل اصل حاکمیت قانون             https://plato.stanford.edu/entries/rule-of-law/
سایت دیده بان ایمنی راهها درکشور فرانسه www.onisr.securite-routiere.gouv.fr/en