درآمدی بر قراردادهای نمونه با منشاء قانونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار - موسسه عالی آموزش و پژوهش و مدیریت و برنامه ریزی

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی

چکیده

در حقوق ایران، نوعی از قراردادهای نمونه رواج یافته که اعتبار خود را بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم از متون قانونی می گیرد و می توان آن را قرارداد های نمونه با منشا ء قانونی نامید؛ این نوع قرارداد که نوعا" در قالب فرم نمونه تنظیم و تصویب می شود یا خود مقرره قانونی است یا از الزام و یا حتی در مواردی از اجازه قانونگذار ناشی می شود؛ این امر ویژگی و اصالت خاصی به این قرارداد می بخشد و بررسی و مطالعه جداگانه ابعاد و آثار و احکام مختلف آن را ضروری می سازد. در این مقاله با هدف تبیین حدود و ثغور این نوع قرارداد و وجوه افتراق و اشتراک آن با قرارداد های مشابه، مفهوم، انواع، مصادیق مهم و ماهیت آن، همچنین جایگاه اصل حاکمیت اراده طرفین در فرایند انعقاد قرارداد مبتنی بر فرم نمونه و بویژه ضمانت اجرای تخلف طرفین از شروط مندرج در نمونه قرارداد و اثر نقض مقررات قانونی در تصویب متن نمونه به روش توصیفی - تحلیلی (استدلالی) و با استفاده از منابع کتابخانه ای مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتیجه بررسی نشان می دهد قراردادهای نمونه با منشاء قانونی ،به رغم شباهت با قراردادهای استاندارد، الحاقی و قراردادهای مقررات گذاری شده ازجهات مختلف با آنها متفاوت است و آثار و احکام ویژه خود را دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

introduction on the model contract with legal origin

نویسندگان [English]

  • Akbar Merzanejad Joybari 1
  • Mansour Farsji 2
1 Associate professor- Higher Institute of Education, Research, Management and Planning
2 Ph.D. Student in private low
چکیده [English]

A type of model contracts is prevalent in the Iranian legal system, and its validity is directly or indirectly derived from legal text and can be called the model contract with legal origin. This type of contract , which is typically formulated and approved as a model contract, is itself legal regulation or has derived from legislator order or permission. this character gives a special feature to this contract and necessitate separate examining of legal dimensions and effects of it In this article with aim of specifying domain of mentioned contract and its differences and similarities upon similar contracts, is tried to be survey and analyze concept, types and important examples of the model contracts with legal origin and its nature, moreover, the limits of free will of the parties to conclude a model contract based on this form and especially the sanction of violation of terms of the model contract committed by the parties and the effect of violating the regulations on the process of the approval of the text of the model contract. the result of survey proves that the model contract with legal origin , despite its similarities with standard, adhesion and regulated contracts, are different from them in some of dimensions and has special effects and rules.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Standard contract
  • Adhesion contract
  • Model contract
  • Legal origin
ابوالحمد، عبدالحمید، حقوق اداری ایران (جلد 2)، تهران: توس، 1383.
امامی، سید حسن، حقوق مدنی (جلد 1)، تهران: انتشارات اسلامی، 1392.
امامی، محمد و کورش استوار سنگری، حقوق اداری، تهران: میزان، 1378.
امامی، محمد، سید مجتبی واعظی و مهستی سلیمانی، ضوابط دعاوی قابل طرح در دیوان عدالت اداری، تهران: میزان، 1391.
انصاری، ولی‌الله، کلیات حقوق اداری، تهران: میزان، 1384.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، 1374.
جلالی، سعید و مینو عدالت‌پرور، طرح‌های عمرانی در نظم نوین قانونی، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1381.
حبیب‌زاده، محمدکاظم، اصول حاکم بر قراردادهای دولتی (قراردادهای عمومی)، تهران: جنگل جاودانه، 1395.
خدارحمی، نسرین، مطالعه تطبیقی قرارداد پیش‌فروش ساختمان در حقوق ایران و انگلیس، تهران: جنگل جاودانه، 1392.
رضایی‌زاده، محمدجواد، حقوق اداری (جلد 1)، تهران: میزان، 1385.
شفاهی، محمد، بررسی تطبیقی نظریه تغییر اوضاع و احوال در قراردادها، تهران: ققنوس، 1376.
شمعی، محمد، مختصر حقوق قراردادهای اداری، تهران: مجد، 1393.
شهیدی، مهدی، حقوق مدنی: تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران: مجد، 1393.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران: سمت، 1397.
عظیمی شوشتری، عباس‌علی، حقوق قراردادهای بین‌المللی در اسلام، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1378.
قنواتی، جلیل، سید حسن وحدتی شبیری و ابراهیم عبدی‌پور، حقوق قراردادها در فقه امامیه (جلد 1)، زیر نظر: سید مصطفی محقق داماد، تهران: سمت، 1379.
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها (جلد 1)، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1376.
مولابیگی، غلام‌رضا، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: جنگل، 1394.
هداوند، مهدی، حقوق اداری تطبیقی (جلد 1)، تهران: سمت، 1396.
رستمی، ولی، «تعدیل در قراردادهای اداری»، فصل‌نامه مطالعات حقوق عمومی، تابستان 1394، شماره 2، صص 215ـ236.
شیروی، عبدالحسین، «نقش قراردادهای استاندارد (نمونه) در تجارت بین‌المللی و مقایسه آن با قراردادهای الحاقی در حقوق داخلی»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، 1378، شماره 2، صص 61ـ76.
صادقی، جوان‌مرد، «جنبه‌های حقوقی قراردادهای سرمایه‌گذاری بیع متقابل»، مجله پژوهش‌های حقوقی، 1383، شماره 5، صص 118ـ134.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، «نظری کوتاه بر قواعد و احکام قراردادهای عمومی»، فصل‌نامه حقوقی گواه، دانشگاه امام صادق (ع)، 1385، شماره 6 و 7، صص 3ـ8.
قافی، حسین، «ماهیت و میزان اعتبار قراردادهای الحاقی»، مجله فقه و حقوق، 1383، شماره 2، صص 61ـ88.
کاتوزیان، ناصر، «ماهیت قراردادهای الحاقی»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، 1378، شماره 1، صص 17ـ26.
کیایی، زین‌العابدین، «معاملات دولتی»، مجله حقوق و مردم، 1352، شماره 31، صص 21ـ23.
دهقان دهج، ایمان، حمیدرضا صالحی و معصومه اکبرزاده، «ایجاب در معاملات دولتی»، فصل‌نامه پژوهش حقوق خصوصی، 1396، شماره 20، صص 61ـ81.
 میرزانژاد جویباری، اکبر، «تأملی درباره جایگاه اصل حاکمیت اراده در قرارداد واگذاری سهام دولت در فرآیند خصوصی‌سازی»، فصل‌نامه علمی برنامه و بودجه، 1396، شماره 1، صص 143ـ173.
میرزانژاد جویباری، اکبر، «تأملی پیرامون نظم عمومی در حقوق قراردادهای ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه»، مجله پژوهش‌های تطبیقی، 1397، شماره 1، صص 155ـ183.
توکلی، مصطفی، «انحلال قراردادهای عمومی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، 1394.
حسینی، علی، «بررسی صلاحیت‌های دیوان عدالت اداری در ارتباط با اعمال نظارت قضایی بر کارکرد اداری در ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، 1391.
حیدری، نازنین، «نظارت قضایی بر سوء استفاده از اختیارات مقامات اداری با نگرش تطبیقی بر حقوق انگلستان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، 1394.
Hilmon, Robert A., Ski Rechlin & J. Jeffer, Standard Form Contracting in the Electronic, NewYork: University Law, 2010.
Tropin, C., public Contract, interntinal Encyclopedia of Comparativ Law, Netherlands: Nijhoff, 1982.
Wakene, W., The Law if Administrative Contract, US: University of Gonder, 2009.
Article
Salwson, W. D., “Standard Form Contracts and Democratic Control of Lawmarking power”, S Harvard Law Revivew Association, 1971, Vol. 48, No. 3.
Twigg Flenser, Ch., “Standard Terms in International Commercial Low the Example of Documentary Credits”, university of Hull, 2007, Vol. 19, No. 41, p.p. 325ـ