تنظیم سند مالکیت خودرو در حقوق ایران؛ نیروی انتظامی یا دفتر اسناد رسمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

چکیده

معاملات با موضوع انتقال مالکیت یکی از ضرورت‌های اجتماعی است، سند در اثبات تحقق این اعمال حقوقی نقشی مهم دارد که ممکن است رسمی و یا عادی باشد. اصل بر عدم لزوم تنظیم سند رسمی است مگر مواردی که قانون تصریح نماید. بیع و انتقال املاک و هبه نامه در شمار این موارد اجباری است علاوه بر آن در برخی موارد دیگر مانند انتقال ورقه اختراع، سرقفلی، معاملات کشتی نیز قوانین خاص ضرورت تنظیم سند رسمی را مقرر نموده است. انتقال مالکیت خودرو به عنوان یکی از معاملات رایج و مهم در جامعه اخیراً محل مناقشه و اختلاف است. معاملات این اموال در بادی امر نیازمند ثبت رسمی نبود، لکن با تصویب قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب سال 1398 انتقال رسمی این اموال نیز مقرر گردید. به دلیل عبارت قانون، این مسإله محل اختلاف است؛ اینکه سند صادره از نیروی انتظامی کافی است، یا علاوه بر آن نیاز به تنظیم دوباره سند در دفاتر اسناد رسمی است؟ بررسی موضوع به شیوه توصیفی تحلیلی با ابتنای بر اصول حقوقی و ظرفیتهای قانونی موجود و رویکرد توجه به نیاز حقوقی جامعه انجام گردیده است. برخی نظر به الزام تنظیم سند در دفاتر اسناد رسمی دارند. نتیجه بررسی‌ها حکایت از رسمی بودن سند صادره از نیروی انتظامی و عدم الزام به ثبت در دفاتر اسناد رسمی دارد. این دیدگاه علاوه بر انطباق با مقررات موجود و رأی وحدت رویه دیوان عدالت اداری، متضمن رویکرد کاهش هزینه متعاملین و منطبق با رفاه اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Title deed preparation of the car in Iranian law; police or a notary

نویسنده [English]

  • Mohammad Shokri
.عضو هیأت علمی گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده [English]

Transactions with the subject of transfer of ownership are one of the social necessities, the document has an important role in proving the realization of these legal acts, which may be formal or ordinary. The principle is that it is not necessary to prepare an official document, except in cases specified by law. The sale and transfer of real estate and letters of gift are among these mandatory cases. In addition, in some other cases, such as the transfer of patents, goodwill, ship transactions, special laws have established the need to prepare an official document. The transfer of car ownership as one of the most common and important transactions in society has recently been the subject of controversy. Transactions of this property did not require official registration, but with the approval of the Law on Investigation of Driving Violations approved in 1398, the official transfer of this property was also established. Due to the provisions of the law, the adequacy of the car ownership document issued by the police and its inadequacy, some consider the requirement to prepare the document in the notary public. The results of the investigation indicate that the document issued by the police force is official and there is no obligation to register it in the notary public offices. This view, in addition to complying with the existing regulations and the unanimous ruling of the Administrative Court of Justice, includes an approach to reducing the cost of transactions and in line with social welfare.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vehicle
  • official document
  • law enforcement
  • notaries
تقی­زاده، ابراهیم و سید احمدعلی هاشمی، مسئولیت مدنی (ضمان قهری)، تهران: پیام نور، 1391.
شهیدی، مهدی، حقوق مدنی (6): عقود معین (1)، تهران: مجد، چاپ اول، 1382.
صدرزاده افشار، محسن، ادلّه اثبات دعوا در حقوق ایران، تهران: سمت، 1376.
کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، تهران: میزان، چاپ اول، 1380.
کریمی، عباس، ادلّه اثبات دعوا، تهران: دانشگاه پیام نور، 1390.
محقق حلی، مختصر النافع فی فقه الامامیة، تهران: قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، 1410.
معین، محمد، فرهنگ فارسی (جلد 2)، تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم، 1360.
واحدی، قدرت­الله، بایسته­های آیین دادرسی مدنی، تهران: میزان، چاپ اول، 1379.
هاشمی، سید احمدعلی و ابراهیم تقی­زاده، حقوق اموال و مالکیت، تهران: مجد، چاپ دوم، 1393.
 
احسانی­فر، احمد، «ادلّه قرآنی اعتبار سند رسمی و چیرگی آن بر دیگر ادلّه اثبات دعوا»، قرآن، فقه و حقوق اسلامی، 1396، سال چهارم، شماره 7.
تاجگر، رضا، «دفاتر اسناد رسمی؛ مرجع صدور سند مالکیت وسایل نقلیه»، ماه‌نامه کانون، 1392، شماره 140 و 141، صص 14ـ9.
درویشی، بابک و وجیهه محسنی، «نگاهی به چگونگی انتخاب و صلاحیت سردفتران اسناد رسمی در نظام حقوقی ایران و فرانسه»، تحقیقات حقوقی آزاد، 1390، دوره چهارم، شماره 14، صص 116ـ76.
خدابخشی، عبدالله، «قابلیت استناد سند عادی در برابر سند رسمی؛ رویه قضایی و راهکارها»، تعالی حقوق، 1397، شماره 1، صص 102ـ79.
رحمانی، مجید، محمد امامی و محمد مقدم­فرد، مبانی و آثار قانونگذاری موازی و ضرورت برون­رفت از آن، پژوهشهای نوین حقوق اداری، 1400، دوره چهارم، شماره11، ص 51 و 53
سادات­اخوی، سید محسن و سید مرتضی طباطبایی، «تحلیل اعتبار مطلق اسناد رسمی در پرتو قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه»، مجله حقوقی دادگستری، 1398، دوره سی و هشتم، شماره 108، صص 134ـ119.
زارعی، محمد، «تنظیم سند رسمی برای وسایل نقلیه موتوری»، ماه‌نامه کانون، 1389، شماره 107، صص 48ـ42.
فرخی، یزدان، «کاوشی درباره لفظ سند در متون فارسی به معنای نوشته­ای رسمی»، پژوهش‌های علوم تاریخی، 1394، دوره هفتم، شماره 2، صص 72ـ57.
فلاحت­پیشه، بهنوش، «مرجع صدور سند مالکیت وسایل نقلیه»، ماه‌نامه کانون، 1390، شماره 125، صص 77ـ70.
لعلی سراب، مسعود، محمد مظهری و علی حاجی­پور کندرود، تأملی بر مراجع صلاحیت­دار و ایین شکلی سلب مالکیت اراضی در حقوق ایران و فرانسه، پژوهشهای نوین حقوق اداری، 1400، دوره سوم، شماره9، صص 188-165.
مهرآسا، جمشید، علی‌رضا حسنی و محمد روحانی ­مقدم، «جایگاه ثبت نوین اسناد تک برگی و حدنگار در اعتباربخشی به اسناد رسمی و بیع املاک»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 1400، سال سیزدهم، شماره 24، صص 456ـ439.
وصالی­ ناصح، مرتضی، «سند رسمی الکترونیک (مطالعه تطبیقی امکان صدور سند رسمی الکترونیک در حقوق ایران و امریکا)»، دانش‌نامه سیاست و حقوق، 1394، شماره 25، صص 80ـ61.
 
آیین­نامه اجرایی ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مصوب 15/5/1391 هیئت وزیران.
آیین­نامه راهنمایی و رانندگی، مصوب 1384 هیئت وزیران.
رأی وحدت رویه، شماره 1863 مورخ 2/12/1399، دیوان عدالت اداری.
قانون ثبت اسناد و املاک، مصوب 1310.
قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران، مصوب 1354.
قانون مدنی، مصوب 1317.
قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، مصوب 1379.
قانون ثبت اسناد و املاک، مصوب 1310.
قانون دریایی، مصوب 29/6/1343.
قانون اصلاح ماده 22 قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران، مصوب 12/7/1388.
قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مصوب 1389.
قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، مصوب 27/11/1380.
نظر مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه، شماره­ 935/99/7 مورخ 19/8/1399.
نظر مشورتی ادره کل حقوقی قوه قضاییه، شماره 1032/99/7 مورخ 19/7/1399.