آسیب‌شناسی حقوقی تنظیم‌گری دولت در حوزه رمز ارزها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مالی، گرایش حقوق مالی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار رشته حقوق بین‌المل دانشگاه علوم انتظامی امین

3 استادیار گروه حقوق، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

10.22034/mral.2022.554417.1318

چکیده

پیشرفت روزافزون فناوری اطلاعات و افزایش کاربری آن در زندگی روزمره علاوه بر بهبود کیفیت حیات از طریق استفاده مشروع، موجب لطمه به جامعه نیز می‌شود. فضای سایبری که از دستاوردهای فناوری اطلاعات می باشد بستر تحولات مختلف حقوقی - مالی را فراهم آورده است. ارزهای رمزنگاری شده یا دیجیتال که از عمر آن‌ها چند سالی بیش نمی‌گذرد، طی سال‌های اخیر به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند. امروزه با مطرح شدن رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین در کشورهای مختلف و استفاده گسترده از آن‌ها توسط مردم، ابهامات متعددی در مورد ماهیت آن‌ها مطرح شده است و پذیرش رمز ارزها و پول مجازی، با موافقان و مخالفانی داشته که هریک برای اثبات نظر خود به دلایل متعددی اشاره می‌کنند. از سوی دیگر، با توجه به نو بودن این پدیده، نقش تنظیم‌گری دولت‌ها در این حوزه جدید، قابل توجه و مهم می‌باشد و با توجه به تکلیف دولت‌ها در خصوص تامین امنیت اقتصادی شهروندان و نیز حمایت از حقوق اساسی اشخاص، دخالت دولت در این حوزه جدید، امری ضروری است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و در گردآوری منابع از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Legal pathology of government regulation in the field of cryptocurrencies

نویسندگان [English]

  • Hossein Khodaverdi Arash 1
  • Mohammad Razavi 2
  • Mehdi Montazer 3
1 PhD Student, Financial Law, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of International Law, Amin University of Law Enforcement Sciences
3 Assistant Professor of Law, Damavand Branch, Islamic Azad University, Damavand, Iran
چکیده [English]

The increasing development of information technology and its increasing use in daily life, in addition to improving the quality of life through legitimate use, also causes harm to society. Cyberspace, which is one of the achievements of information technology, has provided the basis for various legal-financial developments. Encrypted or digital currencies that are not more than a few years old have become widely used in recent years. Today, with the introduction of cryptocurrencies such as bitcoin in different countries and their widespread use by the public, many ambiguities have been raised about their nature, and the acceptance of cryptocurrencies and virtual currency has had pros and cons, each of which to prove They point out their opinion for several reasons. On the other hand, due to the novelty of this phenomenon, the regulatory role of governments in this new area is significant and important, and due to the duty of governments to ensure the economic security of citizens and protect their rights. Individuals, government intervention in this new area, is essential. The research method in this research is descriptive-analytical and library method has been used in collecting resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • digital currency
  • cryptocurrencies
  • information technology
  • regulation
  • government
امینی، منصور، میری، محمد، داده­های الکترونیکی به مانند پول، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 16، 1393.
انصاری، باقر، آزادی اطلاعات، تهران، نشر دادگستر، 1387.
آقایی طوق، مسلم، ناصر، مهدی، چالش‌های حفاظت از داده‌های خصوصی در حوزه اینترنت اشیاء: مطالعه تطبیقی حقوق ایران و اتحادیه اروپا، فصلنامه حقوق اداری، دوره 7، شماره 23، 1399.
آقایی طوق، مسلم، ناصر، مهدی، چالش­های حفاظت از داده­های خصوصی در حوزه اینترنت اشیاء: مطالعه تطبیقی حقوق ایران و اتحادیه اروپا، فصلنامه حقوق اداری، دوره 7، شماره 23، 1399.
آقایی طوق، مسلم، ناصر، مهدی، سیاست گذاری ارزهای مجازی: کشاکش میان امنیت جامعه و حقوق اساسی مردم، فصلنامه حقوق اداری، دوره 8، شماره 26، 1400.
باباپور، محمد، جوادی، امیر، ضرورت مقررات گذاری ارزهای دیجیتال و تبیین موانع ساختاری، مجله اندیشه حقوقی، دوره اول، شماره 1، 1399.
بهره­مند، حمید، عامری ثانی، امیرکیا، چالش­ها و راهکارهای جرم یابی  پولشویی از طریق ارزهای رمزنگاری شده، مجله کارگاه، شماره 46، 1398.
تسخیری، محمدعلی، پیرامون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (توضیح مبانی و شرح الزامات قانون)، تهران، انتشارات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1385.
حسینی، حسین، آذری متین، افشار، پیشگیری از جرم پولشویی در نظام پولی و بانکی، مجله آموزه های حقوق کیفری، دوره 12، شماره 10، 1394.
حسینی، سعید و همکاران، خوانشی نهادی از نظام مسائل سیاست گذاری در خقوق مالکیت؛ مطالعه موردی صنعت نفت ایران، پژوهشنامه حقوق اسلامی، دوره 15، شماره 40، 1393.
خادمان، محمود و همکاران، شناسایی ماهیت حقوقی رمز ارزها با تحلیل ساختاری آنها در نظام حقوقی ایران، مجله حقوقی دادگستری، دوره 85، شماره 115، 1400.
رحیمی، فتح اله، شریفیان، سحر، موقعیت رمز ارزهای دیجیتال در نظام ملی و بین المللی، دو فصلنامه حقوق قراردادها و فناوری های نوین، دوره اول، شماره 1، 1399.
روشن، محمد و همکاران، بررسی وضعیت فقهی و حقوقی بین کوین، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 87، 1398.
زارع، امیر، بهرامی، حسن، ماهیت شناسی رمز ارزها و تبیین چالش­های بنیادین آنها در نظام حقوقی ایران، کنفرانس بین­المللی فقه، حقوق و پژوهش­های دینی، 1399.
سید حسینی، میرمیثم و دعایی، میثم، «بیت‌کوین، نخستین پول مجازی»، ماهنامه بورس، شماره 114 و 11، 1397.
سیف، اله مراد، مفهوم شناسی امنیت اقتصادی، فصلنامه آفاق امنیت، سال سوم، شماره نهم، 1389.
شاملو، باقر، خلیلی پاجی، چالش‌های حقوقی-اقتصادی ارزهای مجازی برای نظام‌های سیاسی در پرتوی نظریه جایگزینی، فصلنامه علمی رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره 12، شماره 1، 1399.
شیرازی، حسین، تنظیم گری به جای تصدی گری در سیاست گذاری: مطالعه موردی: الگوی تعامل نهاد کتابخانه های عمومی و بخش کتابخانه‌های شهرداری تهران، مجله دولت پژوهی، دوره 5، شماره 20، 1398.
صابری، مریم، خواجه پور، بهاره، چالش­ها و راهکارهای تنظیم گری مبادلات و سرمایه گذاری رمز ارز در ایران، نخستین کنفرانس بین المللی بلاک چین­ رمز ارزها و اقتصاد جهانی، 1400.
طهماسبی آشتیانی، سعید، تنظیم گری صنعت استخراج رمز ارزها، از چالش امنیتی تا فرصت اقتصادی، گزارش پژوهشی، اندیشکده حکمرانی شریف، 1397.
عبدی پور، ابراهیم، تحلیل حقوقی ماهیت پول الکترونیکی، حقوق خصوصی، سال هفتم، شماره 16، 1389.
فتح الهی، حانیه، عزمی، رضا، ارائه یک مکانیزم پرداخت امن مبتنی بر پول دیجیتال، هفتمین همایش ملی بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، 1396.
فراتی، مریم و همکاران، بیت کوین، پولشویی و راهکارهای مقابله، فصلنامه تحقیقات حقوقی بین‌المللی، دوره 13، شماره 50، 1399.ص61.
قاسمی، ناصر،  فرصت­ها  و تهدیدات ارزهای  دیجیتال: مطالعه موردی کشورهای منتخب شرق آسیا؛ مجله سیاست جهانی، دوره  دهم، شماره 3، 1400.
کانوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، چاپ دوازدهم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1393.
ماتسورا، جفری، اچ، بررسی اجمالی مقررات ارز دیجیتال و پیامدهای قانونی آن؛ پژوهشنامه حقوق فارس، شماره اول، 1397.
محمودی، اصغر، تحلیل ارزهای مجازی در پرتوی فقه، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، سال 49، شماره 3، 1398.
منظور، داود، بادی پور، مهدی،  نظارت در سیستم بانکی با تکیه بر اصول  نظارتی کمیته بال به عنوان ناظر بین­الملل، نشریه راهبرد، شماره 13، 1387.
میرزاخانی، رضا و همکاران، بیت کوین و ماهیت مالی و فقهی پول مجازی، گروه بازارها و ابزارهای مالی مرکز پژوهش توسعه مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، 1396.
نبوی، سی مهدی، صابر، محمود، مطالعه تطبیقی چالش­های نظام عدالت کیفری ایران در دادرسی جرایم مرتبط با ارزهای مجازی، فصلنامه پژوهش­های حقوق تطبیقی، دوره 23، شماره 1، 1399.
نواب پور، علیرضا، تحلیل فقهی کارکردهای پول رمزنگاری شده، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق (ع)، 1397.
نواب پور، علیرضا، تحلیل فقهی کارکردهای پول رمزنگاری شده، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق (ع)، 1397.
نواب­پور، علیرضا و همکاران؛ «تحلیل فقهی کارکردهای پول رمزنگاری شده (مورد مطالعه بیت­کوین»؛ اقتصاد اسلامی، ش72، 1397.
نوری، مهدی و نواب پور، علیرضا، تحلیل ماهیت پولی رمزارزها در اقتصاد؛ با تأکید بر مقایسه نوسانات رمزارزهای منتخب با نوسانات یورو- دلار و طلا، فصلنامه اقتصاد دفاع دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی- گروه منابع و اقتصاد دفاع سال سوم، شماره دهم، زمستان، 1397.
نوری، مهدی، مدل سازی نوسانات نرخ ارز، رساله دکتری علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، 1396.
نوری، مهدی، نجفی جزه، حامد، بررسی تنظیم‌گری استخراج رمزارزها در اقتصاد ایران با رویکرد نظریه بازی‌ها، مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی، دوره 11، شماره 39، 1400.
European Central Bank. (1998), Legal Working Paper Series No 7/Julay
Borg, Joseph F. & Tessa Schembri WH Partners (2009). «The regulation of blockchain technology», Pp. 98-127;
Bach, David, & Newman, Abraham. (2016). Regulatory state. Encyclopedia Britannica. Retrieved from https://www.britannica.com/ topic/ regulatory-state,pp821.
Levi-Faur, David. (2011). The Odyssey of the Regulatory State : Episode One : The Rescue of the Welfare State. Jerusalem Papers in Regulation & Governance, 1(39), pp 12.
Matta, M, I. Lunesu and M. Marchesi (2015). The predictor impact of Web search media on Bitcoin trading volumes, 7th International Joint Conference on Knowledge Discovery, Knowledge Engineering and Knowledge Management (IC3K).pp:25.