آثار تأسیس جدید موانع تحقق جرم بر تشریفات اداری-قضائی رسیدگی به جرائم، از دیدگاه حقوق اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران.

2 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران

10.22034/mral.2022.551932.1298

چکیده

برای تحقق جرم، تجمیع سه عنصر روانی، مادی و قانونی نیاز است. در وضعیت تقنینی فعلی، موانع مسئولت کیفری به دو دسته عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری تقسیم می‌شوند؛ اما فقدان برخی عناصر، می‌تواند به‌طورکلی مانع تحقق جرم شود که در جریان امورات اداری قضائی دادسرا، دارای اهمیت است. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی انجام‌شده و هدف آن است که آثار تأسیس جدید موانع تحقق جرم بر تشریفات اداری دادسرا بررسی شود. چنین نتیجه شد که مرز میان موانع تحقق جرم با دو تأسیس کنونی مذکور در قانون مجازات اسلامی خلط شده که ازنظر حقوقی، نیاز به تفکیک دارند. در صورت عدم تحقق جرم، بسیاری از تشریفات دادرسی کیفری که از اصول حقوق اداری قضائی محسوب می‌شود، همچون قرار تعقیب، تامینات و بازداشت متهم؛ می‌بایست لغو شده و جریان تحقیقات نیز مسیری دیگر را پیش ‌گیرد. در واقع برخورد مسئولین قضائی با مرتکب، به مانند مجرم نخواهد بود. دراین‌باره نیاز است که ضابطین دادگستری هماهنگی اداری کامل‌تری با نظام قضائی داشته تا تشریفات اداری دادرسی کیفری در خصوص تأسیس جدید مذکور، به‌درستی اجرایی شود. رسیدگی خاص و جزئی به مسئله انتساب جرم نیز در تاسیس جدید نیاز بوده، که مستلزم همکاری تنگاتنگ و بدون فوت وقت دو نهاد قضائی دادسرا و دادگاه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effects of the new establishment of barriers to the realization of crime on the administrative-judicial procedures of criminal investigation, from the perspective of administrative law

نویسندگان [English]

  • Pooya Pazhoohi 1
  • MohammadEbrahim ShamsNateri 2
1 Graduated from the University of Tehran with a Master's degree in Criminal Law and Criminology.
2 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, University of Tehran
چکیده [English]

To commit a crime, the integration of three psychological, material and legal elements is required. In the current legislative situation, barriers to criminal liability are divided into two categories: factors that justify crime and factors that eliminate criminal responsibility; But the absence of some elements can generally prevent the commission of a crime that is important in the judicial affairs of the prosecutor's office. This research has been done by analytical-descriptive method and its purpose is to investigate the effects of the establishment of new barriers to the realization of crime on the administrative procedures of the prosecutor's office. It was concluded that the boundary between obstacles to the commission of a crime is blurred by the two current establishments mentioned in the Islamic Penal Code, which legally require separation. In the absence of a crime, many criminal proceedings, which are the principles of judicial administrative law, such as the prosecution, security and detention of the accused; It should be canceled and the investigation should take a different path. In fact, the judiciary will not treat the perpetrator as a criminal. In this regard, there is a need for judicial officers to have more complete administrative coordination with the judiciary in order for the administrative procedures of the criminal procedure regarding the mentioned establishment to be properly implemented. Special and detailed consideration of the issue of attribution of crime is also required in the new establishment, which requires close and uninterrupted cooperation between the two judicial institutions of the prosecutor's

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crime
  • Criminal responsibility
  • Constituent elements of crime
  • Judicial administrative law
  • Criminal proceedings
آقایی‌نیا، حسین، جرایم علیه اشخاص (جلد 1)، تهران: میزان، 1395.
امامی، محمد و کورش استوارسنگری، حقوق اداری (جلد 2)، تهران: میزان، 1400.
بابایی‌مهر، علی، حقوق اداری (جلد 1)، تهران: مجد، 1400.
بابایی‌مهر، علی، حقوق اداری (جلد 2)، تهران: مجد، 1400.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری (جلد 1)، تهران: میزان، 1400.
عباسی، بیژن، حقوق اداری (جلد 1)، تهران: دادگستر، 1400.
عسکری، امیر و بیژن عباسی، سازمان‌های اداری و محلی، تهران: امجد، 1400.
محمدی، حمید، مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر در حقوق کیفری ایران و مصر، تهران: گنج دانش، 1395.
منصور، جهانگیر و حسین زارعی، تخلفات اداری (جلد 1)، تهران: میزان، 1400.
نجارزاده، مجید، کمک حافظه حقوق اداری (جلد 1)، تهران: دوراندیشان، 1400.
آرایی، مسعود و فرامرز عطریان، «واکاوی هیئت حل اختلاف ماده38 قانون اصلاح و تسرّی آیین‌نامه معاملات شهرداری تهران به کلان‌شهرها و نظارت بر آرای آن»، فصل‌نامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، دوره چهارم، مهر 1401، شماره 12، صص 105-128.  
انصاری، علی و حسین دهقانی، «حسن ‌نیّت در حقوق دادرسی»، حقوق اداری، دوره چهارم، 1396، صص 109 ـ 133.
بیگلری، پویان، «بررسی عنصر روانی جرم بین‌المللی نسل‌زدایی در فقه و حقوق»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره چهارم، 1396، صص 1 ـ 30.
خالقی، علی و رجب، محمدعلی، «تحلیل معیار نوعی در عنصر روانی جرم قتل عمدی (مطالعه تطبیقی)»، نشریه حقوق کیفری، دوره چهارم، 1392، صص 121 ـ 146.
دانش ناری، زهرا و سید احمد حبیب‌نژاد، «آسیب‌شناسی ساختار و صلاحیت هیئت رسیدگی به امور مراکز فرهنگی؛ ارائه الگوی مطلوب دادرسی اداری»، فصل‌نامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، دوره چهارم، مهر 1401، شماره 12، صص 37-62.
رستمیان، پیمان، محمدحسین حجاریان و حسن‌علی مؤذن‌زادگان، «بررسی سوء نیت در اقسام جنایت در فقه و حقوق ایران»، تحقیقات حقوقی بین‌المللی، دوره دوازدهم، 1398، صص 93 ـ 119.
شیروی، مهسا و حنظله رستمیان، «بررسی نقش اراده در تحقق مسئولیت کیفری در نظریات جرم‌شناختی و تأثیر آن بر مسئولیت کیفری منحرفین جنسی»، مجله علمی ـ پژوهشی حقوق پزشکی، دوره پنجم، 1390، صص 43 ـ 83.
صالح‌آبادی، مژگان و حسین توده، «بررسی نقش اراده در عنصر روانی جرم»، سومین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، قم، 1396.
غلامی، نبی‌الله، محمود عباسی و سکینه سلطانی کوهبنانی، «مفهوم جنون در قانون مجازات اسلامی؛ موضوعیت یا طریقیت»، مجله علمی ـ پژوهشی حقوق پزشکی، دوره چهل و چهارم، 1397، صص 77 ـ 94.
فتحی، مرتضی، عادل ساریخانی و رضا رضایی، «تأثیر مستی بر مسئولیت کیفری در حقوق کیفری ایران، اسکاتلند و فقه اسلامی»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره هشتم، 1400، صص 79 ـ 106.
محمدحسینی، شاپور، محمود مالمیر، محمد اشرافی و مسعود حیدری، «جایگاه علم به قانون در رابطه با ارکان جرم»، تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، دوره یازدهم، 1397، صص 28 ـ 53.
نوبهار، رحیم و محمدرضا خط شب، «اراده آزاد به مثابه رکن مسئولیت کیفری در جدال سازگارانگاری و ناسازگارانگاری»، پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، دوره یازدهم، 1396، صص 87 ـ 113.
 
ایمانی، معصومه، «بررسی تطبیقی شاخصه‌های عنصر روانی جرم در نظام حقوقی ایران و انگلستان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، 1398.
سکندری، محمد، «بررسی فقهی و حقوقی عنصر روانی جرم با نگاهی به حقوق جزای ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، 1399.
مصباح‌زاده، نجیبه، «تحلیل عنصر روانی جرم در حقوق کیفری ایران و افغانستان و فقه امامیه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، 1398.
آیین‌نامه انضباطی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1384.
قانون اساسی ایران، مصوب 1358، بازنگری شده در سال 1368.
قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 1394.
قانون به‌کارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح در موارد ضروری، مصوب 1373.
قانون مجازات اسلامی، مصوب 1392.
قانون مدنی، مصوب 1316، با آخرین اصلاحات.
دوره 4، شماره 13
سال چهارم، شماره سیزدهم، زمستان 1401
دی 1401
صفحه 41-60
  • تاریخ دریافت: 25 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 28 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 08 مرداد 1401