استناد به اصول حقوقی در آرای دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نماینده حقوقی اداره ثبت اسناد و املاک

2 دکترای حقوق عمومی دانشگاه تهران، وکیل دادگستری، مدرس دانشگاه، تهران، ایران

چکیده

مقنن قانون اساسی در اصل 166 این قانون ؛ قضات را مکلف به صدور احکامی مستدل و مستند به مواد قانونی واصولی می‌داند که بر اساس آن حکم انشاء نموده اند . همین تکلیف قانونی با بیانی دیگردر ماده ی 3 قانون آیین دادرسی مدنی آمده است .اصل مزبور ظرفیتی در نظام قضایی ایران ایجاد کرده است که از رهگذر آن می‌توان فقدان جامعیت قوانین قابل اعمال در رسیدگی های قضایی را تا حد زیادی جبران نمود. استناد به اصول حقوقی در رسیدگی‌های قضایی عملاً انجام می‌گیرد ؛ هرچند این گونه استنادات بعضاً آیین مند و موجه تلقی نمی‌شوند .از طرفی وجود ابهام مفهومی در معنای اصول حقوقی و ابتنای نظام حقوقی ایران به حقوق نوشته ،در عدم استناد یا استناد غیرموجه قضات به این اصول نیز موثر بوده است .لذا با روش تحلیلی– توصیفی و با رویکرد کیفی در این پژوهش، ضمن طرح مفهوم اصول حقوقی ، سعی بر آن شده است که ضمن مورد کاوی قضایی ، با تبیین ارتباط بین اصول حقوقی و سایر منابع حکم در نظام قضایی ایران و با بیان شاخص های استناد روش مند به این اصول،تأثیر اصول حقوقی بطور عام و اصول کلی حقوقی اداری بطور اخص در توسعه حقوق اداری کشور نشان داده شود . این بررسی ها حاکی از تأثیر بسزای قضات دیوان عدالت اداری در شناسایی اصول حقوق اداری و به تبع توسعه این حقوق در کشور است .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Refer to legal principles in Administrative Justice Court

نویسندگان [English]

  • Sajjad Madani 1
  • Moslem Aghaeitogh 2
1 Legal Representative of the Office for Registration of Documents and Lands
2 PhD. in Public Law, University of Tehran, Lawyer, University Lecturer, Tehran Iran
چکیده [English]

law provides for the judiciary to issue reasoned and documentary judgments to legal and (statutory) material based on which the judgment was issued. The same legal assignment is mentioned in Article 3 of the Civil Procedure Code.
The above principle has created a capacity in the Iranian judicial system, which greatly compensates for the lack of comprehensiveness of applicable laws in judicial proceedings. The reference to legal principles in judicial proceedings is practically carried out, although such citations are not considered to be justified in practice.
On the other hand, the existence of conceptual ambiguity in the meaning (legal principles) and the basis of the legal system in Iran has alsocontributed to the principles of the written law in the non-citation or arbitrary citation of judges . Therefore, while designing the concepts and categorizing the principles of law and listing the features of these principles and differentiating them from other similar concepts, it has been tried to investigate the relationship between legal principles and other sources in the judicial system of Iran And by expressing the criteria for the systematic citation of these principles, the impact of the legal principles in general and the general legal principles in particular should be shown in the development of the administrative rights of the country. These studies indicate that the Justice of the Supreme Administrative Court has a significant impact on the identification of the principles of administrative law and the development of these rights in the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administrative Justice Court
  • Administrative Law Development
  • Citation
  • General Principles of Administrative Law
  • Legal Principles
آگاه، وحید (1389)،حقوق بنیادین و اصول حقوق عمومی در رویه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، انتشارات جنگل، چاپ اول، تهران.

انصاری، باقر (1392)،نقش قاضی در تحول نظام حقوقی،بنیاد حقوقی میزان،چاپ 2، تهران.
پتفت،آرین و احمد مرکزمالمیری (1395)، مفهوم و قلمرو اصول کلی حقوق اداری «امکان و چگونگی استناد به آن در رسیدگی‌های قضایی»،مرکزمطبوعات و انتشارات قوه قضاییه،چاپ اول، تهران.
تنگستانی،محمدقاسم (1396)، گزارش نشست علمی نحوه استنادموجه به اصول حقوقی در رسیدگی‌های قضاییزیر نظر پژوهشگاه قوه قضاییه،مرکزمطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، تهران.
جعفری‌تبار،حسن (1383)، مبانی فلسفی تفسیر حقوقی،شرکت سهامی انتشار، تهران.
راسخ،محمد(1395)،مطالعه تطبیقی آموزش عمومی حقوق، انتشارات مرکز مطبوعات قوه قضاییه،چاپ اول، تهران.
ریموند وکس، فلسفه حقوق (مختصر و مفید) ترجمه باقر انصاری و مسلم آقایی‌طوق، ج 2، انتشارات جاودانه، جنگل، تهران، 1392،
رضایی‌زاده،محمدجواد(1390)،حقوق اداری تطبیقی با تأکید بر دادرسی اداری در شورای دولتی فرانسه، انتشارات مجد، چاپ اول، تهران.
فصلنامه رویه قضایی شعب دیوان عدالت اداری، انتشارات معاونت حقوقی، پیشگیری و پژوهش دیوان عدالت اداری، ش 4 ،بهار و تابستان 1396.
غمامی،مجید وحسن محسنی(1386)،اصول آیین دادرسی فراملی،چاپ اول،نشرمیزان، تهران.
صادقی،محسن،(1392)،اصول حقوقی و جایگاه آن درحقوق موضوعه،انتشارات میزان، چاپ دوم،تهران.
هداوند،مهدی و علی مشهدی(1393)،اصول حقوق اداری در پرتو آراء دیوان عدالت اداری، انتشارات خرسندی،چاپ 3 ،تهران.
هداوند، مهدی(1390)،حقوق اداری تطبیقی،انتشارات سمت، تهران.
نشست علمی اصول حقوق عمومی حاکم بر رسیدگی‌های دیوان عدالت اداری(1388)،انتشارات معاونت اموزشی و پژوهشی دیوان عدالت اداری، شماره اول، تهران.
بولانژه، ژان،اصول کلی حقوق و حقوق موضوعه،ترجمه علیرضا محمدزاده وادقانی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، شماره 36، بهار 76.
تنگستانی،محمدقاسم،مطالعه تطبیقی جایگاه دادگاه‌های اداری در نظم قضایی،گزارش پژوهشی منتشره در مجموعه گفتارهایی دردیوان عدالت اداری،سال‌های (95-94)، انتشارات پژوهشگاه قوه قضاییه، چاپ اول.
حیدری،فروغ و محمد جلالی، تأملی براصل استمرار خدمات عمومی در پرتو قوانین و آراء دیوان عدالت اداری،فصلنامه رأی، مطالعات آراء قضایی، شماره 16، 1395.
حیدری ، فروغ و محمد جلالی ، اصل برابری ورود به خدمات عمومی در پرتو آراء دیوان عدالت اداری،فصلنامه رأی،مطالعات آرای قضایی،شماره 3، 1393.
زارعی، محمدحسین و آزیتا محسن‌زاده، نظام اثبات دعوا در دادرسی اداری، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 72، زمستان 1394.
سیادت، حمیدرضا، اهداف دادرسی مدنی، فصلنامه قضاوت شماره 81 بهار 1394.
شهابی،مهدی،جایگاه قانون در تحقق عدالت اداری و تأثیر آن بر تفسیر قضایی؛ تأملی بر نسبت قانون و قاعده در نظام حقوقی ایران،پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره اول، سال پانزدهم،1393.
غمامی،مجید و حسن محسنی،اصول تضمین‌کنندۀ عملکرد دموکراتیک در دادرسی و اصول مربوط به ویژگی‌های دادرسی مدنی،فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران،شماره 74، زمستان 1385.
مرادخانی، فردین و آیت مولایی،عدم استقلال آئین دادرسی اداری در چهارچوب قانون دیوان عدالت اداری،نشریه علمی پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، سال هشتم، شماره 15، زمستان 1396.
موسوی‌زاده،سید شهاب‌الدین،نشست علمی «نظارت قضایی بر اعمال صلاحیت های اختیاری» درج شده در مجموعه گزارش‌های پژوهشی و نشست‌های علمی تحت عنوان گفتارهایی در دیوان عدالت اداری، انتشارات مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه،1394.
هداوند،مهدی،نظارت قضایی تحلیل مفهومی تحولات اساسی و طرحی برای توسعه حقوق اداری و ارتقاء نظارت قضایی،مجله حقوق اساسی، سال هفتم،شماره نهم، تابستان 1387.
هداوند، مهدی،مهار قدرت و تحول آن در حقوق اداری، حقوق اساسی، شماره هشتم، تابستان 1386.
وکیلیان،حسن،جایگاه رویه قضایی و قانون به عنوان منابع حقوق دردکترین حقوق،فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال نوزدهم، شماره 58،بهار 1397.
فاطمی،ثریا،پایان‌نامه«جایگاه و نقش رویه قضایی دیوان عدالت اداری درحقوق عمومی» تحت نظارت آقایان دکتر جلالی و دکتررستمی، دانشگاه تهران(پردیس فارابی قم)،بهمن 1391.
Rousset Michel & Oliver Rousset,(2004),Droit Administratif, Presses  Universitaires De Grendoble,Tome 1,pp55