نظارت بر صلاحیت‌های اداری و مالی شورای نگهبان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه ازاد اصفهان (خوراسگان. اصفهان. ایران

2 دانشیار گروه حقوق عمومی، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه ازاد اسلامی، اصفهان، ایران.

3 استادیار گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان

10.22034/mral.2022.562364.1384

چکیده

نظارت بر نهادهای عمومی، سبب بهبود عملکرد آنان می‌شود. در یک نظام حقوق عمومی پویا، اصل بر نظارت پذیری اعمال تمامی نهادها و دستگاه‌های اجرایی است.به دلیل اهمیت جایگاه و وظایف شورای نگهبان این فرضیه مطرح گردیده که اعمال و تصمیمات شورای نگهبان نظارت ناپذیر بوده و اعمال هرگونه نظارتی، استقلال و شان والای این نهاد را با خدشه مواجه می-کند بر اساس تبصره ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تصمیمات و مصوبات شورای نگهبان قابل شکایت در هیئت عمومی دیوان دانسته نشده‌اند و به موجب ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری نیز شورای نگهبان از شمول این قانون عام مستثنا شده است. پرسش این پژوهش آن است نظارت بر اعمال اداری و مالی شورای نگهبان چگونه امکان ‌پذیر است؟ بر همین مبنا، فرضیه ارائه شده تاکید بر این امر دارد که صلاحیت‌های اداری و مالی شورای نگهبان قابل نظارت قضایی بوده و این موضوع به ویژه بر تفکیک میان اعمال سیاسی و اداری این نهاد تاکید می‌کند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در نظام حقوقی ما به دلیل تلقی نادرست از جایگاه و موقعیت شورای نگهبان، بعضا نظارت بر اعمال مالی و اداری این نهاد نادیده انگاشته شده در حالی که اعمال نظارت صحیح بر دو دسته اعمال مزبور، سبب عملکرد بهتر شورا و تضمین حقوق ملت می‌گردد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و در گردآوری منابع از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Monitoring the administrative and financial powers of the Guardian Council

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadegh Rafiee 1
  • Seyed Mohammad Sadegh Ahmadi 2
  • Mohammad Sharif Shahi 3
1 Doctoral student of public law at Isfahan Azad University (Khorasgan). Isfahan. Iran
2 Assistant Professor of the Department of Public Law, Faculty of Humanities and Law, Islamic Azad University, Khurasgan Branch
3 Assistant Professor. Department of Public Law. Islamic Azad University. Isfahan (khorasgan) Branch Isfahan. Iran.
چکیده [English]

Supervision of public institutions improves their performance. In a dynamic public law system, the principle is on the controllability of the actions of all executive bodies. Due to the importance of the position of the Guardian Council, this hypothesis has been proposed that the decisions of the Council are unmonitorable and any monitoring exercise, independence and dignity. According to the note of Article 12 of the Law Organizations and Procedures of the Court of Administrative Justice, the decisions of the Guardian Council are not considered to the General Board of the Court, and according to Article 117 of the Civil Service Management Law, The guard is excluded from this general rule. The question of this research is how is it possible to monitor the administrative and financial actions of the Guardian Council? Based on this, the presented hypothesis emphasizes that the administrative and financial powers of the Guardian Council can be judicially supervised, and this issue especially emphasizes the separation between the political and administrative actions of this institution. The results of this research show that in our legal system, due to the wrong understanding of the position and position of the Council, sometimes the monitoring of the financial and administrative actions of this institution is neglected, while the correct monitoring of the two categories of actions, causes the better performance of the Council. And the rights of the nation are guaranteed. The research method in this study is descriptive-analytical, and the library method was used to collect the sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guardian Council
  • Jurisdiction
  • Court of Administrative Justice
  • Judicial Supervision
  • Administrative actions
اخوان کاظمی، بهرام، نظارت در نظام اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
استوارسنگری، کورش، اندیشه­های حقوق اداری: صلاحیت دیوان عدالت اداری و مسائل پیرامون آن، تهران: مجد، 1392.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، 1376.
راسخ، محمد، حق و مصلحت: مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش (جلد 2)، تهران: نی، چاپ سوم، 1393.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، آزادی­های عمومی و حقوق بشر، تهران: دانشگاه تهران، چاپ ششم، 1394.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران: سمت، چاپ دوازدهم، 1386.
فتاحی زفرقندی، علی، شورای نگهبان، نظارت بر انتخابات (تبیین و تحلیل صلاحیت شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات و بررسی شبهات پیرامون آن)، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، چاپ اول، 1397.
فتحی، محمد و کاظم کوهی اصفهانی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به همراه نظریات تفسیری و مشورتی شورای نگهبان، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، چاپ اول، 1396.
فلاح‌زاده، علی محمد و همکاران، تفکیک تقنین و اجرا، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان، چاپ نخست، 1391.
قطبی، میلاد، جایگاه و صلاحیت­های دیوان عدالت اداری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به نظرات شورای نگهبان، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1394.
مشهدی، علی، قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، تهران: خرسندی، 1395.
موسی‌زاده، رضا، حقوق اداری 1 و 2، تهران: میزان، 1392.
الوانی، سید مهدی، مدیریت عمومی، تهران: نی، 1398.
هدایت‌نیا، فرج‌الله و محمدهادی کاویانی، بررسی فقهی، حقوقی شورای نگهبان، تهران: نشر دانش و اندیشه معاصر، 1392.
احسانی، حسین و خیرالله پروین، «نظارت قضایی بر اعمال اداری در نظام حقوقی ایران و ایالات متحده امریکا»، فصل‌نامه مطالعات بین­المللی پلیس، 1399، دوره یازدهم، شماره 42.
افشاری، فاطمه، «امکان‌سنجی نظارت قضایی بر اشتباه موضوعی مقام اداری در حقوق اداری ایران با رویکردی تطبیقی به نظام حقوقی فرانسه»، فصل‌نامه تحقیقات حقوقی، 1399، شماره 96.
بابازاده، وحید و اسدالله یاوری، «مفهوم صلاحیت گزینشی در آرای دیوان عدالت اداری»، مجله تحقیقات حقوقی آزاد، 1393، دوره هفتم، شماره 25.
تقی‌زاده، جواد و فاطمه سمیعیان، «تخصیص صلاحیت تقنینی مجلس شورای اسلامی در نظم اساسی ایران»، مجله پژوهش­های حقوقی، 1394، شماره 27.
حبیب‌زاده، محمدجعفر و جعفر حسین‌زاده، «جایگاه قانونی دفاتر نظارت شورای نگهبان در چارچوب نقد و تحلیل رأی دیوان عدالت اداری»، فصل‌نامه مدرس علوم انسانی، 1383، دوره هفتم، شماره 3.
رستمی، ولی و همکاران، «انتظار مشروع در نظام حقوق اداری»، فصل‌نامه مطالعات حقوق عمومی، 1401، دوره پنجاه و دوم، شماره 1.
زارعی، محمدحسین و مسیح بهنیا، «تأملی بر امکان اعمال انتظار مشروع در دیوان عدالت اداری»، مجله راهبرد، 1390، دوره بیستم، شماره 4.
شفیعی سردشت، جعفر و همکاران، «اعمال نظارت‌ناپذیر قضایی دولت در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، 1395، سال هشتادم، شماره 96.
غمامی، سید محمدمهدی و کمال کدخدامرادی، «اعمال نظارت‌ناپذیر قضایی در نظام حقوقی مشروطه و جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامه مطالعات حقوق عمومی، 1397، دوره چهل و هشتم، شماره 2.
فرخ‌رضا شفیعی، سید محمد و همکاران، «صیانت از حقوق اساسی ملت در مواجهه با امنیت‌مدار شدن سیاست جنایی و اعمال نظارت‌ناپذیر قضایی دولت»، فصل‌نامه تحقیقات حقوق خصوصی، 1400، شماره 50.
قاری سید فاطمی، سید محمد، «حق تعیین سرنوشت و مسئله نظارت بر انتخابات: نظارت تضمینی در مقابل نظارت تحدیدی»، مجله پژوهش­های حقوق تطبیقی، 1382، دوره هفتم، شماره 4.
قطبی، میلاد و همکاران، «نظارت بر نهاد شورای نگهبان»، فصل‌نامه فقه حکومتی، 1398، شماره 7.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر و جعفر شفیعی سردشت، «اعمال نظارت‌ناپذیر قضایی دولت»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 1392، سال دوم، شماره 5.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، «حاکمیت قانون و محدودیت­های حق دادخواهی در دیوان عدالت اداری»، نشریه حقوق اساسی، 1387، شماره 9.
محمودی، جواد، «تأملی بر نظریه تفسیری شورای نگهبان درباره صلاحیت­های دیوان عدالت اداری»، نشریه حقوق اساسی، 1384، سال سوم، شماره 5.
مرادخانی، فردین و ابراهیم صباغی ولاشانی، «حدود استقلال شورای نگهبان (مطالعه موردی: استقلال مالی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی شورای نگهبان)»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، 1401، سال سیزدهم، شماره 26.
ملکوتی هشجین، سید حسین، «تأملی بر تفسیر اصل خروج از حدود اختیارات قانونی در دکترین حقوق اداری انگلیس و ایران»، مجله حقوق اسلامی، 1393، سال یازدهم، شماره 40.
نیکونهاد، حامد و شبنم اورنگی، «سنجش آیین‌نامه‌نویسی شورای نگهبان؛ مبانی، قلمرو و نظارت‌پذیری»، فصل‌نامه پژوهش­های نوین حقوق اداری، 1399، سال دوم، شماره 3.
واعظی، سید مجتبی و سید محمد حسینی، «نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان و شورای نگهبان»، فصل‌نامه حقوق اداری، 1397، سال ششم، شماره 16.
ویژه، محمدرضا، «نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر مقررات اجرایی»، فصل‌نامه پژوهش حقوق، 1391، سال چهاردهم، شماره 37.
هداوند، مهدی، «نظارت قضایی: تحلیل مفهومی تحولات اساسی»، مجله حقوق اساسی، 1387، سال هفتم، شماره 9.