مقایسه شرکت های مادر تخصصی و تابعه با شرکت ها و عناوین مشابه درحقوق ایران و آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

3 استادیار، گروه حقوق، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

10.22034/mral.2022.561188.1374

چکیده

بند 22ماده1قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب1384،شرکت مادر را شرکتی تعریف نموده است که با سرمایه گذاری در شرکت سرمایه پذیر جهت کسب انتفاع،آنقدر حق رای کسب میکند که برای کنترل عملیات شرکت،هیئت مدیره را انتخاب کندویادرانتخاب اعضای هیئت مدیره موثر باشد.به نظر می‌رسد این تعریف تمایز درستی بین شرکتهای مادر با شرکتهای مشابه (شرکت سرمایه گذاری، شرکت هلدینگ) و عناوین مشابه(ادغام شرکت ها، جونت ونچر و تراست)وتعیین جایگاه مشخصی برای شرکت های تابعه با شرکت مشابه(شرکت وابسته)وعناوین مشابه (شعبه و نمایندگی)درقوانین مالی وتجاری قائل نشده است. شرکت مادر تخصصی و هلدینگ‌ها با شرکت‌های تابعه و عناوین مشابه شباهتهایی دارند ولی یکی نیستند تفاوت‌ها و تمایزهایی زیادی میان این عناوین وجود دارد که آثار زیادی بر این تفاوت ها بار می شود. در مقاله پیش رو به مقایسه شرکت‌های مادر تخصصی و تابعه با سایر شرکتها و عناوین مشابه در حقوق ایران و امریکا می‌پردازیم.روش تحقیق از نوع تحقیق توصیفی و تحلیلی است و در گردآوری منابع از روش کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد به علت فقدان قوانین و مقررات جامع و فنی در زمینه شرکتهای مادر تخصصی و هلدینگ‌ها ،اصطلاح شرکت هلدینگ و شرکت تابعه ،با شرکت ها و عناوین مشابه به طور یکسان به کار برده می شوددر حالی که هر قسم مقررات خاص خودرادارند واز نظر حقوقی، ساختار این شرکتها با یکدیگر متفاوت و متمایز است.همچنین،شرکت‌های مادر تخصصی دولتی به عنوان نوع خاصی از هلدینگ‌ها قابل بررسی می‌باشند که در نظام حقوق اداری ایران،جایگاه آنها به درستی تببین نشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of specialized parent and subsidiary companies with similar companies and titles in Iranian and American law

نویسندگان [English]

  • Farideh Amirian Jahromi 1
  • Seyed Mohsen Hosseini Pooya 2
  • Mojtaba Zahedian 3
1 PhD student, Department of Law, Neyshabur branch, Islamic Azad University, Neyshabor, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Law, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Clause22,Article1of the Securities Market Law of the Islamic Republic of Iran,approved in2014,defines the parent company asacompany that, byinvesting in an investable company in order to gain profit,acquires so many voting rights that it elects a board of directors to control the company's operations.or be effective in the selection of board members.This definition seems to bethecorrect distinction between parent companies with similar companies(investment company,holdingcompany)and similar titles(combinationofcompanies,joint venture and trust) and determining a specific position for subsidiaries with a similar company(affiliated company)And similar titles(branch and agency)are not given in financial and commercial laws.The specialized parent companyandholdings have similarities with subsidiaries and similar titles, but they are not the same.There are many differences and distinctions between these titles, which have many effects on these differences. In the upcoming article,we will compare specialized parent companies and subsidiaries with other companies and similar titles in Iranian and American law.The research method is descriptive and analytical, and the library method was used to collect the sources.The results of this study show that due to the lack of comprehensive and technical laws and regulations in the field of specialized parent companies and holding companies,the terms holding company and subsidiary company are used equally with similar companies and titles, while Each type has its own regulations and from the legal point of view, the structure of these companies is different and distinct from each other.Also, state-owned specialized parent companies can be considered as a special type of holdings,whose position has not been properlyexplained in Iran's administrative law system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • specialized parent company
  • holding company
  • American law subsidiary
  • Iranian law
  • government company
گیدنز، آنتونی، جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نی، 1393.
نصیری، مرتضی، حقوق تجارت بین‌الملل در نظام حقوق ایران، تهران: امیرکبیر، ۱۳۸۳.
احمدزاده، حامد، «نقش شرکت­های مادر تخصصی در حقوق تجارت بین‌الملل»، همایش ملی استانداردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، حقوق و مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1397.
بنی‌هاشمی تهرانی، جمشید، «تأملی کوتاه در تعریف، ارکان و ساختار شرکت‌های مادر تخصصی»، 1385، قابل مشاهده در :shora-gc.ir/fa/news/45.
توازنی‌زاده، عباس، «تأملی بر تأثیر نظریه اعمال حاکمیت و اعمال تصدی بر رژیم حقوقی حاکم بر سازمان­های دولتی و برنامه­های اصلاح ساختار نظام اداری ایران»، مجله مجلس و پژوهش، 1385، سال سیزدهم، شماره 51.
خسروانی، فرزانه و همکاران، «رویکرد استراتژی مذاکره و بازتاب مفاهیم جهت طراحی و تدوین استراتژی­های کلان سازمانی (مورد مطالعه: شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی)»، پژوهش­های نوین در تصمیم­گیری، 1400، دوره ششم، شماره 3.
خوش‌پور، حسن، «شرکت­های سرمایه‌گذاری و بررسی تطبیقی آن با شرکت­های مادر تخصصی در فرآیند خصوصی‌سازی شرکت­های دولتی»، مجله اقتصاد ایران، 1382، سال دوم، دوره دوم، شماره 19 و 20.
دهقانی نیری، مرضیه، «بررسی اثربخشی و کارآیی شرکت‌های هلدینگ (منتخب) با روش BSC»، اولین کنفرانس سازمان­های هلدینگ: کارکردها و چالش‌ها، 1390.
رشوند بوکانی، مهدی، محسن رجالی و امین بدیع صنایع اصفهانی، «ماهیت حقوقی انتقال دیون در ادغام شرکت‌های سهامی و آثار آن بر طلبکاران و بدهکاران غیر سهام‌‌دار»، مجله حقوقی دادگستری، ۱۳۹۲، شماره ۸۴.
رضایی، علی، «مسئولیت شرکت مادر در قبال شرکت تابعه»، مطالعات حقوق تطبیقی، 1396، دوره هشتم، شماره 1.
زنده‌دل، بابک و یاسر زاهدی قاسمیان، «فرآیندهای استراتژیک در سازمانهای هلدینگ» ماه‌‌نامه تدبیر، 1386، شماره ۱۸۲.
سام دلیری، یونس، «شرکت‌های سرمایه‌گذاری و ضرورت وجود آنها در بازار سرمایه کشور»، ۱۳۷۸، مجله اقتصاد، شماره ۴.
سبحان‌اللهی، محمدعلی، حسین رحمان دشت و فرزانه اصلی بیگی، «الگوی تعامل استراتژیک در شرکت‌های هلدینگ»، مطالعات مدیریت راهبردی، ۱۳۹۱، شماره ۱۲.
شرکت‌کنندگان در میزگرد ماه‌‌نامه تدبیر، «شرکت‌های مادر (هلدینگ)؛ الزام یا اختیار؟»، ماه‌‌نامه تدبیر، ۱۳۸۳، شماره ۱۴۷.
صبی، موسی، «تحدید تجارت»، مجله حقوق مردم، ۱۳۵۲، شماره ۳۲.
عابدی فیروزجانی، ابراهیم، «بررسی دکترین گروه شرکت­ها در حقوق بانکی»، فصل‌نامه مطالعات حقوق خصوصی، 1399، دوره پنجاهم، شماره 2.
غضنفری، مهدی و حامی حنانی، «ارزیابی عملکرد شرکت و سنجش متوازن آن»، مجله مدیریت، 1381، شماره 64 و 65.
فاطمی، سید محمدحسین، «شرکت‌های دولتی: مبانی، تعریف و طبقه­بندی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مطالعات بخش عمومی، 1400، شماره مسلسل: 17783.
فیضی چکاب، غلام‌نبی و همکاران، «اجرای قاعده اصیل واقعی در شرکت‌های مادر و تابعه: مطالعه تطبیقی در حقوق امریکا، فقه امامیه و حقوق ایران»، مجله پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 1399، شماره 25.
قالیباف اصل، حسن و فائزه رنجبر درگاه، «بررسی اثر نوع مالکیت­ بر عملکرد شرکت­ها (تجربه خصوصی‌سازی در ایران)»، مجله تحقیقات مالی، 1384، شماره 19.
کریمیان، محمدوزین، «ابهام دکترینی در مفهوم «شرکت دولتی» در جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامه مطالعات حقوق عمومی، 1402، شماره 44.
گودرزی، پروین، «ارتباط شرکت مادر تخصصی با واحدهای زیرمجموعه و نقش صورت­های مالی تطبیقی»، فصل‌نامه حسابرس، 1381، شماره
معدنی‌پور، محمود، «استراتژی در شرکت‌های هلدینگ»، روزنامه دنیای اقتصاد، ۱۳۷۸، شماره ۱۵۴۹.
میرزاخانی، رضا، «بررسی فقهی اوراق مرابحه مبتنی بر سهام برای تأمین مالی شرکت‌های زیر مجموعه هلدینگ»، گزارش مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، شماره ۱۵۴۹.
نجفی‌خواه، محسن، «مرز میان بخش عمومی و خصوصی در حقوق ایران با تأکید بر برنامه خصوصی‌سازی و برون‌سپاری»، مجله برنامه و بودجه، 1395، سال بیست و یکم، شماره 4.
نقیبی، محمد و مجید تنهایی دیلمقانی، «اثرات تمرکززدایی مالی بر شاخص توسعه انسانی در ایران»، فصل‌نامه اقتصاد مالی، 1396، سال یازدهم، شماره 38.
هوشمند، محمود و همکاران، «تحلیل عملکرد شرکت­های واگذارشده به بخش خصوصی از طریق بورس و اوراق بهادار طی برنامه سوم توسعه»، مجله دانش و توسعه، 1389، سال هفدهم، شماره 33.
آتشی گلستانی، مرجان، «ساختار حقوقی شرکت‌های فراملی در ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۰.
ذوالفقاری، پگاه، «تبیین ماهیت حقوقی شرکت‌های مادر تخصصی و رابطه آن‌ها با شرکت‌های تابعه و دولت»، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اصفهان، 1392.
Buchel, Bettina and other, International Join venture Management, John Wiley & Sons, 1998.
Clarke, Andrew, Business Entities-practical Guide, Sweet & Maxwell, 1996.
Hewitt, Iam, Jointventures, Sweet, 2001.
Kling, Edward & Ellison, Juljan (co-editores), Joint ventures in Europe, Butterworths, 1991.
Legum, B., Defining investment and investor; Who is entitled to claim?, Sumposium on msking the most of international investment agreements; A common agenda, paris, 2005.
Hosseini, Seyedeh Roudabeh, Pour Mohammadi Fallah, Mosatfa, Bagherlu, Mohammad & Mahmudian, Tahereh, “Holding companies; Straegies and their distinction form large orgabizations,investment,trust and merger”, European online Journal of Natural and Social Sciences, 2013, No.
Koessler, M., “The person in imaginatin or persona fact of the corporation”, Louisiana Law Revieew, 1949, No. 9.
Ramsay, Ianm, “Holding company liability for the debts of an insolvent subsidiary; A law and economics perspective”, University of New South Wales Law Journal, 1994, No. 17.