بررسی تطبیقی تفکیک میان اعمال دولت در دو نظام حقوقی ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

10.22034/mral.2022.559295.1349

چکیده

از سال‌ها قبل، در نظام حقوقی ایران، اعمال دولت به دو نوع حاکمیتی و تصدی تقسیم شده و به مرور، آثار بسیاری بر این تفکیک مترتب شده است. این در حالی است که چنین تفکیکی در کشور خاستگاه این نوع تفکیک (فرانسه) که مبدأ این نظریه پردازی بوده است، متروک گشته و این کشور به معیارهای نوینی توجه نموده است که نتیجه تحول مفهوم اعمال دولت به خدمت‌گزاری عمومی است. این تغییر در نتیجه بروز مشکلاتی بود که از تفکیک اعمال دولت به حاکمیتی و تصدی ناشی می‌شد. در این نوشتار به دنبال آنیم تا با ارائه یک معیار نوین برای بازشناسیایی بهتر انفکاک اعمال دولت از یکدیگر، قدمی در پیشبرد نظم اداری برداریم. با توجه به کشور خاستگاه، در فرانسه پس از این تفکیک، به ترتیب معیار «خدمات عمومی» و «نوع فعالیت اداری» حاکم شد. افق دید این نوشتار مؤید این مطلب است که لازم می‌آید تا در نظام حقوق اداری ایران نیز، معیار خدمات عمومی پذیرفته شود. به تعبیر دیگر، باور نگارندگان در جریان انجام پژوهشی توصیفی – تحلیلی بر آن است که ورود معیار نوینی چون خدمات عمومی در نظام حقوقی ایران برای ساماندهی اعمال اداری و فراهم نمودن زمینه دستیابی مردم به حقوق خویش، ضروری می‌باشد؛ معیار خدمات عمومی، این ابزار را در اختیار دادرس قرار می‌دهد که با استفاده از اصول نظریه خدمات عمومی، عمل اداری را در این حوزه قراردهد و احکام مقتضی را بر آن بار کند. این معیار نه‌تنها باعث استحکام هرچه بیشتر حاکمیت قانون شده، بلکه گامی‌در جهت‌حفظ حقوق شهروندان می‌باشد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the distinction between government actions in the two legal systems of Iran and France

نویسندگان [English]

  • ahmad taghizadeh 1
  • khalil mansourizade 2
1 Ph.D. in Public Law, Farabi Campus, University of Tehran
2 MA. Student in Public Law. Faculty of Law and Political Science.Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz. Iran
چکیده [English]

Since years ago, in the Iranian legal system, the actions of the state have been divided into two types of sovereignty and tenure, and many effects have been overlooked on this separation. However, such a distinction in the country of this type of separation (France), which was the source of this theory, has abandoned and has taken into account new criteria that is the result of the evolution of the concept of government practices to public service. This change was the result of the problems that stemmed from the separation of government actions to sovereignty and tenure. In this article, we seek to take a step forward in advancing the administrative order by presenting a new criterion for better recognition of government -government -to -decline. According to the country of origin, in France after this separation, the criterion of "public services" and "type of administrative activity", respectively. In other words, the authors in the process of conducting descriptive -analytical research suggests that the entry of a new criterion such as public services in the Iranian legal system is essential to organizing administrative actions and providing people with the opportunity to achieve their rights; The criterion of public service provides the judge with the tool to use the principles of public service theory to put administrative action in this area and to provide appropriate orders. This criterion not only strengthens the rule of law, but is a step towards protecting the rights of citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tenure practices
  • governance practices
  • government practices
  • public services
امامی، محمد و کورش استوارسنگری، حقوق اداری (جلد 1 و 2)، تهران: میزان، 1396.
صفایی، سید حسین و حبیب‌الله رحیمی، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران: سمت، 1397.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری تطبیقی: حاکمیت قانون و دادرسی اداری تطبیقی در چند کشور بزرگ، تهران: سمت، 1387.
مولابیگی، غلام‌رضا، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: جنگل، 1398.
هداوند، مهدی، حقوق اداری تطبیقی (جلد 1 و 2)، تهران: سمت، 1393.
امین‌فر، رحمت‌الله، «اعمال حاکمیت و اعمال تصدّی»، مجموعه حقوقی، 31 اردی‌بهشت 1321، شماره 244.
پاسبان، محمدرضا و مریم علی‌محمدی، «تأثیر نظریه تفکیک اعمال حاکمیت و تصدّی دولت بر خصوصی‌سازی (با تأکید بر تحولات نقش دولت و بخش خصوصی)»، راهبرد، 1396، شماره 82، صص 241- 270.
پورهمایون، علی‌اصغر، «اعمال حاکمیت و اعمال تصدّی (1)»، مجموعه حقوقی، 17 مهر 1319، شماره 173.
توازنی‌زاده، عباس، «بررسی تأثیر تصدّی یا حاکمیتی بودن اعمال دولت در تحقق مسئولیت مدنی دولت در پرونده موسوم به هموفیلی‌ها»، رأی، 1391، شماره 1، صص 23- 32.
خانی والی‌زاده، سعید، «نقد رأی بلانکو»، مطالعات آرای قضایی، 1396، شماره 21، صص 161- 175.
رستمی، ولی و ایام کمرخانی، «اِعمال مقررات حقوق رقابت بر اعمال حاکمیتی و تصدّی دولت»، فصل‌نامه مطالعات حقوق خصوصی، 1394، شماره 3، صص 431- 451.
شیروی، عبدالحسین و نرگس سراج، «چگونگی تفکیک اعمال حاکمیتی و تصدّی در صنعت نفت، نهادهای متولی و رابطه آن‌ها»، مطالعات حقوق عمومی، 1399، شماره 2، صص 659- 683.
واعظی، سید مجتبی، «مطالعه تطبیقی معیار صلاحیت دادرس اداری در ایران و فرانسه»، مجله حقوقی تطبیقی، 1392، شماره 1، صص 25- 46.
واعظی، سید مجتبی، «معیار عمل حاکمیت در حقوق اداری ایران»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 1394، شماره 2، صص 199- 220.
Anonumous, 2018, Droit administrative fiche 8 -le principe de:nanopdf.com/download/droit-administratif-de-8-le-principe-de-pdf. (last visited at 4/16/2022)
CE, 1 May 1822 , Laffitte ,Rec. 1821-1828 .p. 202.
CE, 23 mars 1983, SA Bureau Veritas.
CE, 6 aout 2008, Maziere.
CE,Ass.,9 avril 1999, Mme Ba, Leb .p. 124.
Gaudemet, Y., Traité de droit administrative, tome 1, 16 édition, Paris: L.G.D.J., 2000.
Jean-Marc sauve, Le Conseil d’Etat et la protection des droits fondamentaux, 2016:conseil-etat.fr/publications-colloques/discours-et-interventions/le-conseil-d-etat-et-la-protection-des-droits-fondamentaux#_ftn25.(last visited at 4/16/22)
TC, 2 decembre 1991, Prefet de la Haute-Loire c. Tribunal correctionnel du Puy-en-Velay.
TC, 6 November 1978, Bernardi c. Association hospitaliere Sainte-Marie.
VAKIL, M., Les recours contre l’administration d’après le droit public person, paris, 1934.