آسیب شناسی سهمیه های ورود به خدمت از منظر اصل برابری فرصت ها با تکیه بر رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال؛ تهران ، ایران

2 دانشیار ، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22034/mral.2023.1982669.1417

چکیده

بهکارگیری نیروهای شایسته و توانمند در فرآیندی عادلانه و برابر، شرط لازم برای تحقق اداره مطلوب و ایفای بهینه خدمات عمومی است که تحقق این امر از رهگذر اعمال و شناسایی اصل برابری فرصتها و عدالت استخدامی است. در اصل سوم و بیست و هشتم قانون اساسی و ماده (41) قانون مدیریت خدمات کشوری، این اصول مورد شناسایی قرار گرفته است. تقابل سهمیههای استخدامی در مشاغل عمومی با اصل برابری فرصتها در ورود به خدمت موضوع مقاله حاضر است و در این مقاله به این مسأله پرداخته شده است که با توجه به رویکرد قضایی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، سهمیههای استخدامی در ورود به مشاغل عمومیدر چه صورت منافی مفهوم عدالت استخدامی و اصل برابری فرصتها خواهد بود؟ اگرچه گسترش سهمیهها بخصوص نسبت به ایثارگران و نیز بومیگزینی رویه غالب قانونگذار در سنوات اخیر است؛ اما یافتههای پژوهش حاکی از آن است که با توجه به رویه هیئت عمومی دیوان میتوان چنین استنباط نمود که وضع هر نوع سهمیه باید بر مبنا و استدلالهایی قوی استوار باشد که روایی تفاوت در برخورد را در جهت کاهش نابرابریها و در راستای منفعت عمومی توجیه نماید و هر سهمیه را باید بهگونهای مضیق تفسیر نمود که راه را بر برابری فرصتها در استخدام تنگ نکند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pathology of enlistment quotas from the point of view of the principle of equal opportunities Relying on the procedure of the General Board of the Administrative Court of Justice

نویسندگان [English]

  • Mohammad esmaili 1
  • Morteza Nejabatkhah 2
  • Ali Akbar Gorji Azandaryani 3
1 PhD student, Department of Public Law, Islamic Azad University, North Tehran Branch; Tehran Iran
2 Associate Professor and Faculty Member of the Department of Law, School of Law and Political Science, University of Mazandaran
3 , Associate Prof., Department of Public Law, Faculty of Law, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran (Corresponding Author)
چکیده [English]

Employing competent and capable forces in a fair and equal process is a necessary condition for the realization of the desired administration and optimal performance of public services, which is realized through the implementation and recognition of the principle of equality of opportunities and employment justice. These principles have been recognized in the third and twenty-eighth principles of the Constitution and Article (41) of the Civil Service Management Law. The contrast of employment quotas in public jobs with the principle of equal opportunities in entering the service is the subject of this article, and in this article it is discussed that according to the judicial approach of the General Board of the Administrative Justice Court, in what way employment quotas in entering public jobs contradict The concept of employment justice and the principle of equal opportunities? Although the expansion of quotas, especially towards the martyrs, as well as the selection of localities, is the dominant practice of the legislator in recent years; But the findings of the research indicate that according to the procedure of the General Board of the Court, it can be concluded that the establishment of any type of quota should be based on strong grounds and arguments that justify the difference in treatment in order to reduce inequalities and in line with the public interest. Every quota should be interpreted narrowly so as not to restrict the way to equal opportunities in employment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Employment
  • employment quota
  • equal opportunities
  • employment justice
  • Article (41) of the Civil Service Management Law
امامی، محمد،؛استوارسنگری،کورش، حقوق اداری، تهران،نشرمیزان، جلد اول، چاپ اول،1390.
پروین، خیراله، حسن آبادی، مسعود، حق بر استخدام معلولان در دستگاه‌های اجرایی ایران با تأکید بر بررسی موردی آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، فصلنامه حقوق اداری، سال ششم، شماره 18، 1398.
پروین، خیراله، عارفی، محمدشعیب، بررسی تطبیقی تبعیض مثبت در زمینه استخدام معلولان در حقوق ایران، آمریکا و هند، مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال یازدهم، شماره 24، 1401.
پناهی، حسین و دیگران، «تأثیر نابرابری جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی ایران». فصلنامه اقتصادی و توسعه، 1390.
سهرابلو، علی، لطفی، حسن، بومی‌گزینی در آزمون‌های استخدامی در پرتوی اصول حاکم بر استخدام در دستگاه‌های دولتی و قوانین موضوعه، فصلنامه حقوق اداری، سال ششم، شماره 18، 1398.
عبدالهی نژاد، کریم و همکاران، مبانی فقهی اولویت استخدامی ایثارگران، مدیریت اسلامی، سال 23، شماره 4، 1394.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، «عدالت اداری و استخدامی در قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران»، دفتر مطالعات حقوقی، شماره مسلسل: ۱۲۵۸۹، تهران،1391.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، «عدالت اداری و استخدامی در قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران»، دفتر مطالعات حقوقی، شماره مسلسل: ۱۲۵۸۹، تهران،1391.
هداوند، مهدی و دیگران، اصول حقوق اداری در پرتو آرای دیوان عدالت اداری، تهران، خرسندی، 1391.
آرای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری:
دادنامه شماره 154 مورخ 10/02/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
دادنامه‌ شماره 751 مورخ 30/11/1384 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره ۱۲۶۵ مورخ 15/12/1396 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 1351 مورخ 20/10/1399 نیز هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 1355 مورخ 20/10/1399 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره ۱۶ مورخ 24/1/1382 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
دادنامه شماره 1627 تا 1629 مورخ 17/07/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 1627 تا 1629 مورخ 17/07/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
دادنامه شماره ۱۸۴۹ تا ۱۸۵۱ مورخ 20/09/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 1865 و 1866 مورخ 02/12/1399 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 1919 مورخ 11/10/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 1919 مورخ 11/10/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
 دادنامه شماره 2073 تا 2081 مورخ 30/11/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
دادنامه شماره 2073 تا 2081 مورخ 30/11/1397، هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 224 و 225 مورخ 26/04/1391 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 2358 و 2359 مورخ 30/07/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 24 و 25 مورخ 28/01/1391 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 2429 مورخ 21/08/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 669 مورخ 11/04/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 669 مورخ 11/04/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 720 مورخ 22/08/1386 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.
دادنامه شماره 8909970900100692 مورخ 25/8/1389 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری