نسبت سنجی نظریه دولت رفاه و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در حوزه فقرزدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران/ مدرس دانشگاه علم و فرهنگ تهران

2 دانشیار گروه حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران و عضو هیات مدیره انجمن ایرانی حقوق اداری

چکیده

از آنجائیکه رفع فقر و محرومیت یکی از مهمترین مسائل و دغدغه های نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و قوانین و اسناد بالادستی میباشد، انتخاب یک نظریه متناسب با این نظام، جهت ریشه کن نمودن فقر، از اهمیت بالایی برخوردار است. بدین ترتیب، بررسی و تعیین نسبت میان نظریه دولت رفاه به عنوان یکی از نظریات فقرزدایی با نظام حقوقی حاکم بر جمهوری اسلامی ایران مسئله ای است نیازمند تعمق جدی در اهداف و برنامه های حاکم بر هر دو، تا مشخص گردد که آیا نظریه دولت رفاه قابل برداشت از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران میباشد یا خیر؟ و اینکه آیا اساسا این نظریه با نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران همراستا و هماهنگ است؟ فرای عدم توفیق نظریه دولت رفاه در فقرزدایی از کشورهایی که آن را به کار بسته اند، با بررسی قوانین و ایدئولوژی حاکم بر نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مشخص میگردد تناسب حقوقی لازم میان نظریه مذکور با نظام فعلی ما وجود نداشته و اساسا میتوان گفت که یکی از دلایل عدم توفیق راهکارهای مبتنی بر نظریه دولت رفاه از جمله پرداخت یارانه ها، مسکن مهر، سبد کالاهای اساسی و اقداماتی اینچنین، در رفع فقر از ایران، به جهت همین ناهماهنگی میان نظریه دولت رفاه و نظم حقوقی و دیدگاه حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران میباشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of the theory of the welfare state and the legal system of the Islamic Republic of Iran in the field of poverty alleviation

نویسندگان [English]

  • marzieh salmani 1
  • seyed ahmad habibnejad 2
1 PhD Student, Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran & University Lecturer
2 Associate Professor, Department of Public Law, Farabi Campus, University of Tehran and Member of the Board of the Iranian Association of Administrative Law
چکیده [English]

Since the elimination of poverty and deprivation is one of the most important issues and concerns of the legal system of the Islamic Republic of Iran and the founding documents, choosing a theory appropriate to this system to eradicate poverty is of great importance. Thus, examining and determining the relationship between the theory of welfare state as one of the theories of poverty alleviation with the legal system governing the Islamic Republic of Iran is an issue that requires serious reflection on the goals and programs governing both, to determine whether the welfare state theory can be deduced from the constitution of the Islamic Republic of Iran or not? And whether this theory is basically compatible with the legal system of the Islamic Republic of Iran? Beyond the failure of the welfare state theory in poverty alleviation from the countries that have used it, by examining the laws and ideology of the legal system of the Islamic Republic of Iran, it becomes clear that Legal coordination required between the theory with our current system does not exist and basically, it can be said that one of the reasons for the failure of solutions based on the theory of the welfare state such as subsidies and ... , due to the discrepancy between the theory of the welfare state and legal order and perspective that rules the system of the Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • poverty alleviation
  • welfare state
  • legal system of the Islamic Republic of Iran

1. استودن و دیگران، راهنمای نوین اقتصاد کلان، ترجمه منصور خلیل عراقی و علی
سوری، انتشارات برادران، 1383 .

2. بشیریه، حسین، جامعه شناسی سیاسی، تهران، نشر نی، چاپ سیزدهم، 1385 .

3. بهمنی، محمدامین، قانون اساسی ایران از مشروطه تا امروز، تهران، مجمع
علمی و فرهنگی مجد، چاپ اول، 1393 .

4. بو، سودرستن، جهان یشدن و دولت رفاه، ترجمۀ هرمز همایو نپور، تهران، انتشارات
مؤسسۀ عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1384 .

5. پولانی، کارل، دگرگونی بزرگ خواستگا ههای سیاسی و اقتصادی روزگار ما،
ترجمه محمد مالجو، انتشارات پردیس دانش، چاپ اول، تهران، 1391 .

6. دانشنامه امام علی )ع(، زیرنظر عل یاکبر صادقی رشاد، سازمان انتشارات پژوهشگاه
فرهنگ و اندیشه اسامی، تهران، ۱۳۸۷، ج 7 .

7. سندل، مایکل، لیبرالیسم و منتقدان آن، ترجمه احمد تدین، انتشارات علمی و
فرهنگی، چاپ اول، 1374 .

8. کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، نشر میزان، چاپ
بیست و دوم، 1388 .

9. گرجی ازندریانی، علی اکبر، در تکاپوی حقوق اساسی، تهران، انتشارات جنگل،
چاپ دوم، 1388 .

10 . مهدیزاده، جواد و همکاران، برنام هریزی راهبردی توسعۀ شهری )تجربیات
اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران(، تهران، انتشارات آرمانشهر، 1392 .

11 . مهربانی، وحید، آثار اجرای سیاس تهای کلی اصل 44 قانون اساسی بر
فقر و نابرابری درآمدها، دفتر مطالعات اقتصادی مجلس شورای اسامی، شماره مسلسل
7987 ، 1387 .

12 . هاشمی، سیدمحمد، حقوق اقتصادی و اجتماعی بشر از تئوری تا عمل، از
کتاب حقو قبشر در جهان معاصر )دغدغ هها و دیدگا ههای حقوقدانان و فقهای ایرانی(، قم،
انتشارات آیین احمد، 1388 .
 
. آرام، محمدرضا و کاووس سیدامامی، سیاس تهای فقرزدایی با محوریت تکافل
اجتماعی، دوفصلنامه علمی پژوهشی دانش سیاسی، شماره 24 ، سال دوازدهم، پاییز و
زمستان 1395 .

14 . استیگلیتز، جوزف، نقد لیبرالیسم بازار از نگاه کارل پولانی، خوانش استیگلیتز
از کتاب دگرگونی بزرگ، ترجمه: جعفر خیرخواهان، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 85 و
86 ، آبان و آذر 1383 .

15 . امیری، جعفرتاش، گون هشناسی نظام رفاهی ج.ا.ا.، براساس مدل سه دولت
رفاه گوستا اندرسون، مجله سیاستنامه علم و فناوری، شماره 10 ، بهار 1394 .

16 . بادینی، حسن، پشتدار، حسین، ) 1392 (، نظام حقوقی تأمین اجتماعی؛ گذار از
دولت رفاه به ایده حکمرانی مطلوب، فصلنامۀ علمی پژوهشی تحقیقات حقوقی، دوره
شانزدهم، شماره 1، بهار 1392 .

17 . پیاله فروش، میثم، خصوص یسازی تأمین اجتماعی، مجله اندیشه صادق، شماره
11 و 12 ، 1382 .

18 . تقوایی، مسعود و زهتاب سروری، اثر لیبرالیسم بر فضای شهری، ماهنامه
اطلاعات سیاسی اقتصادی،شماره 218 ، 1384 .

19 . جعفرپیشه، مصطفی، حکومت علوی و اهتمام به اصلاحات اجتماعی
اقتصادی؛ توسعه و رفاه، فصلنامه حکومت اسامی، شماره 18 ، زمستان 1379 .

20 . جعفری صمیمی، احمد و همکاران، بررسی تطبیقی اقتصاد بخش عمومی در
الگوی اقتصادی قانون اساسی جمهوری اسامی ایران و دولت های رفاه، فصلنامۀ
علمی- پژوهشی پژوه شهای اقتصادی )رشد و توسعه پایدار(، سال شانزدهم، شماره 1، بهار
.1395

21 . حسینی، سید شمس الدین؛ شفیعی، افسانه؛ تعامل دولت و بازار و رویکرد
تنظیم در اقتصاد ایران؛ تأملی در سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، مجله
پژوه شها و سیاس تهای اقتصادی، شماره 43 ، پاییز 1386 .

22 . حشمتی مولایی، حسین؛ سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی؛ رو شهای
دستیابی به اهداف سیاستی اصل 44 قانون اساسی، مجلس و راهبرد، شماره 54 ،
بهار 1386 .

23 . رضایی، محمدجواد، موحدی بک نظر، مهدی، تبیین و ارزیابی نظریه انتخاب
عمومی، مجله اقتصاد تطبیقی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم شماره اول، بهار و تابستان 1396 .
24 . سعید امانپور، مهیار سجادیان، لیبرالیسم و شهر؛ کنکاشی بر نسبت لیبرالیسم
و برنامه ریزی شهری، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چش مانداز زاگرس، دوره نهم، شماره 32 ، تابستان 1396 .
25 . قانع یراد، امین، رویکرد توسعه اجتماعی به برنام ههای فقرزدایی در ایران،
فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 18 ، 1384 .

26 . ماتسویی، باب، شش مشکل در خصوص یسازی تأمین اجتماعی، ترجمه هرمز
همایون پور، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره 13 ، 1383 .

27 . مهدویان، علیرضا، جایگاه مقابله با فقر و نابرابری در قانون اساسی جمهوری
اسامی ایران، مجله ر هآورد سیاسی، شماره 20 ، 1396 .

28 . هادی زنوز، بهروز، فقر و نابرابری درآمد در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره
17 ، تابستان 1384 .

29 . وصالی، سیدسعید؛ بساطیان، سیدمحمد؛ بررسی جایگاه دولت فعال در ایران
درباب تطبیق تابع رفاه دولتی با تابع رفاه اجتماعی در ایران، فصلنامه برنام هریزی
رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 11 ، تابستان 1391 .

30 . جعفری، فاطمه، ) 1388 (، فقرزدایی در نظام بین الملل و حقوق ایران، پایان
نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ص
147

31-Barr,N.(2011),economic of the welfare state,Oxford University

32-Gilbert, N., Capitalism and the Welfare State, new haven, London, Yale University
Press

33-Gutman,A.(1988),Democracy and the welfare state,Princeton University Press

34-Hollander,J.H.(2012),Economic Liberalism.Literary Licensing

35-Midgley, J.,( 1995) «Social Development: The Developmental Perspective in So-
,cial Welfare», London, Sage Publication

36-Mishra, Ramesh,( 1990) The Welfare State in Capitalist Society: policies of retrenchment
and maintenance in Europe, North America and Australia / Ramesh Mishra.,
.,Harvester Wheat Sbear, London
 
37-Tullock, Gordon,( 2008) s.v. public choice, in: Durlauf, Steven N./Blume, Lawrence
E. (Hrsg), The new palgrave Dictionary of Economics , Bd. Vl,2 . Aufl, Palgrave
,Macmillan, Basingstoke u.a

38-Williamson ,John,( 1997) “should women support the privatization of social
.security?” , challeng, vol.40